รหัสชุดข้อมูล
ชื่อ - สกุล
เกิด
วันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2355
เสียชีวิต
วันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2382
ประวัติ
พระองค์เจ้าศิริวงศ์ พระราชโอรสพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวประสูติเจ้าจอมมารดาทรัพย์ เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2355
ในรัชกาลที่ 1 ดำรงพระอิสริยยศเป็น พระเจ้าหลานเธอ หม่อมเจ้าศิริวงศ์ (บางแห่งเรียก หม่อมเจ้าศิริ) ต่อมาในรัชกาลที่ 2 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะดำรงพระอิสริยยศสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎทรงผนวช หม่อมเจ้าศิริวงศ์ก็ได้ทรงผนวชสามเณรเป็นหางนาคด้วย ครั้นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็นพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ เมื่อพ.ศ. 2381 ได้ทรงบังคับบัญชากรมช่างมุก ทำบานวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามและการอื่น ๆ ทรงเป็นนายด้าน (ผู้ควบคุมการก่อสร้าง) ทำการทั่วไปในพระอุโบสถวัดพระเชตุพนฯ และนายด้านทำการวัดหนังจนแล้วเสร็จ
กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์เป็นพระบิดาของพระองค์เจ้าภมราภิรมย์ ซึ่งต่อมาเป็นสมเด็จพระเทพศิรินทรา บรมราชินี พระบรมราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และอีกพระองค์หนึ่งคือ พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพรรณราย พระชนนีในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ประชวรไข้ป่วง สิ้นพระชนม์เมื่อวันเสาร์ที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2382 ทรงเป็นต้นราชสกุลศิริวงศ์
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระนามพระอัฐิใหม่ว่า สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
ผลงาน / งานประพันธ์
โคลงภาพฤๅษีดัดตน
โคลงที่ 25 ดัดตนแก้ลมทั่วสารพางค์
โคลงที่ 50 ดัดตนแก้ลมอัณฑวาต
ผู้เรียบเรียง
เอกสารอ้างอิง
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. พระธรรมเทศนาเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว. พระนคร : โรงพิมพ์อักษรนิติ, 2481. (สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโปรดให้ตีพิมพ์พระราชทานในงานพระเมรุพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2481 ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส)
ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พล.ต. ม.ร.ว. และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : บรรณกิจ, 2549.
สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี. ประชุมหมายรับสั่ง ภาค 4 ตอนที่ 1 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จ.ศ. 1186 – 1203. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทยและจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี, 2536.
คำสำคัญ
นามานุกรม