เรื่องย่อมีดังนี้

เจ้าเมืองโกญจาชื่อท้าวอินณุมาศและนางจันทรแก้วกัลยาณีพระมเหสีไม่มีพระโอรสจึงได้รับลูกโจรสลัดมาเลี้ยงตั้งชื่อว่า คงคาประลัย  ครั้นโตขึ้นคงคาประลัยรู้ความว่าพ่อที่แท้จริงนั้นถูกท้าวอินณุมาศฆ่าตาย จึงล้างแค้นด้วยการเข้าปล้นยึดเมืองโกญจา ท้าวอินณุมาศและพระมเหสีต้องหลบหนีไปอาศัยตากับยายที่กระท่อมชายป่า พระมเหสีคลอดพระโอรสที่กระท่อมแห่งนี้

พราหมณ์วิรุณฉายแห่งเมืองมิถิลามีลูกชายชื่อเทพจินดา วิรุณฉายรู้ว่านางจันทรแก้วคลอดโอรสเป็นผู้มีบุญมาเกิด จึงให้เทพจินดาตามไปหาจะได้พึ่งพา เทพจินดาได้พบทารกโอรสท้าวอินณุมาศ จึงขโมยทารกนั้นหนีมา ยักษ์ชื่อพินทุมารจับได้  แต่ยักษ์เมตตาเด็กทั้งสองจึงเลี้ยงไว้โดยให้ดื่มนมนางไกรสรราชสีห์แล้วตั้งชื่อทารกน้อยว่าสิงหไกรภพ คงคาประลัยได้ครองเมืองก็ทำความเดือดร้อนให้ชาวเมืองมาก เสนาบดีกลุ่มหนึ่งทนไม่ได้จึงซ่องสุมผู้คนยกมาตีเมืองคืน เมื่อฆ่าคงคาประลัยตายแล้ว  ก็ไปเชิญเสด็จท้าวอินทุมาศกลับมาครองเมืองตามเดิม ต่อมาท้าวอินณุมาศมีพระธิดาอีกองค์หนึ่งชื่อ สุวรรณรัศมี

ฝ่ายสิงหไกรภพเมื่ออายุได้ 14 ปี  รู้ความว่าพินทุมารมิใช่พ่อที่แท้จริง  จึงชวนเทพจินดาหนีออกตามหาพ่อ  ก่อนหนีได้ขโมยใบยาวิเศษซึ่งกินแล้วจะกลายร่างเป็นสัตว์ต่าง ๆ คือ กินใบสีแดงจะกลายร่างเป็นนาค  ใบสีเขียวจะกลายร่างเป็นนกแก้ว ใบสีขาวจะกลายร่างเป็นลิงลม  และใบสีเหลืองกินแล้วเนื้อจะเป็นทองธรรมชาติ  ทั้งสองจึงกินใบที่แปลงร่างเป็นนกบินไปในอากาศ  พินทุมารตามไปทันได้อ้อนวอนให้สองกุมารกลับ  สองกุมารไม่ยอมกลับ พินทุมารชอกช้ำจนสิ้นใจตาย เมื่อทำศพพินทุมารแล้ว  เดินทางต่อมาถึงเมืองมิถิลา เทพจินดาพาสิงหไกรภพมาอยู่ที่บ้านของตน  ต่อมาเมื่อสิงหไกรภพรู้ว่าเทพจินดามิใช่พี่ชายก็โกรธและเสียใจหนีจากเทพจินดาเดินทางมาถึงเมืองมารันซึ่งเป็นเมืองยักษ์ เจ้าเมืองชื่อท้าวจตุพักตร์มเหสีชื่อมณฑาวดีและมีธิดาชื่อนางสร้อยสุดา  สิงหไกรภพปลอมเป็นนกแก้ว  นางสร้อยสุดาจับได้นำมาเลี้ยงไว้ในตำหนัก  เวลากลางคืนนกแก้วกลายร่างเป็นคนและได้นางสร้อยสุดาเป็นชายา ทั้งคู่ลักลอบได้เสียกันนางสร้อยสุวรรณตั้งครรภ์ จึงชักชวนกันหนี ฝ่ายท้าวจัตุพักตร์ตามมาทัน ชิงตัวนางสร้อยสุวรรณกลับไปได้ นางสร้อยสุวรรณให้กำเนิดพระโอรส ฝ่ายสิงหไกรภพหลังทราบภูมิหลังของตนเองจากเทพจินดาก็ให้ท้าวอินณุมาศมาสู่ขอนางให้ แต่ท้าวจัตุพักตร์ไม่ยินยอม ยกทัพมาตีเมืองโกญจา จึงถูกสิงหไกรภพฆ่าตาย