กาลานุราชเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอุณรุท เป็นอัครมหาเสนาบดีของท้าวกรุงพาณ*
เมื่อท้าวกรุงพาณรู้ว่าพระอุณรุท*ลอบไปอยู่กับนางอุษา*ธิดาของตนก็ยกทัพไปล้อมปราสาทของนาง กาลานุราชทูลทัดทานท้าวกรุงพาณไม่ให้รบกับพระอุณรุท เพราะคิดว่าพระอุณรุทน่าจะมีฤทธิ์จึงสามารถลอบเข้ามาอยู่กับนางอุษาได้ ถ้าท้าวกรุงพาณรบชนะก็ไม่ได้เกียรติยศอะไร แต่ถ้ารบแพ้ ท้าวกรุงพาณก็จะเสียชื่อ จึงทูลแนะนำท้าวกรุงพาณให้เชิญท้าวกำพลนาค*สหายของท้าวกรุงพาณมาช่วยจับพระอุณรุท กาลานุราชอาสาว่าจะให้ไพร่พลล้อมพระอุณรุทไว้ไม่ให้หนีไปได้ ท้าวกรุงพาณเห็นชอบจึงให้กุมภินมาร*นำสารไปเชิญท้าวกำพลนาคจากเมืองบาดาล*ให้มาช่วยจับพระอุณรุท ท้าวกำพลนาคก็แปลงกายเป็นใยลอยไปยังปราสาทนางอุษา เข้าไปรัดร่างพระอุณรุทมาส่งให้ท้าวกรุงพาณ ท้าวกรุงพาณจึงให้มัดร่างพระอุณรุทติดกับยอดปราสาทพรหมพักตร์เพื่อประจาน เมื่อท้าวบรมจักรกฤษณ์*อัยการู้เรื่อง ก็ทรงครุฑมาช่วยพระนัดดา ท้าวกำพลนาคกลัวครุฑจึงรีบคลายร่างที่รัดพระอุณรุทแล้วแทรกแผ่นดินหนีไป ฝ่ายท้าวบรมจักรกฤษณ์ ครุฑทรง และพระอุณรุทก็เข้ารบกับฝ่ายท้าวกรุงพาณ
กาลานุราชนำไพร่พลเข้าช่วยท้าวกรุงพาณรบกับท้าวบรมจักรกฤษณ์ โดยกาลานุราชและท้าวกรุงพาณเข้ารุมรบกับครุฑทรง เมื่อท้าวบรมจักรกฤษณ์เห็นดังนั้นก็เข้าต่อสู้กับท้าวกรุงพาณ และพระอุณรุทต่อสู้กับกาลานุราช ในที่สุดก็สังหารกาลานุราชได้
นามานุกรม