ท้าวกำพลนาคเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอุณรุท เป็นพญานาคราชอยู่ในเมืองบาดาล*และเป็นสหายของท้าวกรุงพาณ*
เมื่อท้าวกรุงพาณรู้ว่าพระอุณรุท*ลอบมาอยู่กับนางอุษา*ในปราสาทของนาง ก็ต้องการจับตัวพระอุณรุทมาลงโทษ กาลานุราช*เสนาบดีได้ทูลแนะนำท้าวกรุงพาณให้เชิญท้าวกำพลนาคมาช่วยจับพระอุณรุทเพราะเชื่อว่าพระอุณรุทต้องมีฤทธิ์จึงสามารถมาอยู่กับนางอุษาได้ เมื่อท้าวกำพลนาคได้รับสารก็อาสาจับพระอุณรุทโดยแปลงกายเป็นใยปลิวไปในอากาศและลอยเข้าไปในปราสาทของนางอุษา และมัดพระอุณรุทขณะบรรทมหลับมาถวายท้าวกรุงพาณได้สำเร็จ ท้าวกรุงพาณจึงให้กำพลนาครัดพระอุณรุทติดกับยอดปราสาทเพื่อประจานและทรมาน
เมื่อท้าวบรมจักรกฤษณ์*ผู้เป็นอัยกาของพระอุณรุททรงครุฑมาช่วยพระอุณรุท ท้าวกำพลนาคเห็นครุฑทรงตรงเข้ามาก็ตกใจกลัว รีบคลายร่างที่รัดพระอุณรุทออก แล้วแทรกแผ่นดินหนีไปเมืองบาดาลทันที
นามานุกรม