เต็งงายเป็นตัวละครในเรื่องสามก๊ก (จีนกลางเรียกว่าเติ้งอ้าย) เป็นชาวเมืองหงีเอี๋ยง* กำพร้าบิดา เป็นผู้ใฝ่ศึกษา มีความรู้ยุทธศาสตร์และพิชัยสงครามดี สุมาอี้*ตั้งให้เป็นนายทหารและเจ้าเมืองกุนจิ๋ว*

เมื่อสุมาสู*ปลดพระเจ้าโจฮอง* บูขิวเขียม*กับบุนขิม*เป็นกบฏต่อต้านสุมาสู เต็งงายเป็นกำลังสำคัญปราบกบฏได้ราบคาบ เกียงอุย*ฉวยโอกาสที่วุยก๊ก*เกิดศึกภายในยกทัพเข้าโจมตี เต็งงายเป็นแม่ทัพวุยก๊กรับศึกจนทัพจ๊กก๊ก*ต้องถอยกลับไป ต่อมาเกียงอุยนำทัพจ๊กก๊กตีวุยก๊กอีกหลายครั้ง แม้บางครั้งได้ชัยชนะในช่วงแรกแต่ในที่สุดถูกเต็งงายตีโต้บ้าง ใช้กลอุบายบ้าง ส่งคนไปติดสินบนฮุยโฮ*ขันทีคนสนิทยุยงให้พระเจ้าเล่าเสี้ยน*เรียกทัพจ๊กก๊กกลับบ้าง เกียงอุยจึงไม่สามารถเอาชนะเต็งงายได้ ในที่สุดจ๊กก๊กอ่อนแอเพราะทำสงครามบ่อย สุมาเจียว*ตั้งจงโฮย*เป็นแม่ทัพ เต็งงายเป็นปลัดทัพยกไปตีจ๊กก๊กยึดเมืองฮันต๋ง 2* ก๊กเสีย* และฮันเสีย*ได้ เกียงอุยตีทัพจูกัดสู*คนของเต็งงายแตก จูกัดสูถูกจงโฮยลงโทษ เต็งงายกับจงโฮยจึงผิดใจกัน จงโฮยใช้ให้เต็งงายแยกทัพไปตีทางด่านอิมเป๋ง*ซึ่งเดินทัพลำบากแต่เต็งงายใช้ความพยายามจนตีด่านนี้ได้

พระเจ้าเล่าเสี้ยนให้จูกัดเจี๋ยม*บุตรขงเบ้ง*ออกมารับศึกก็พ่ายจนตัวตายในสนามรบ ทัพเต็งงายประชิดเมืองเซ็งโต๋* พระเจ้าเล่าเสี้ยนยอมสวามิภักดิ์และมีหนังสือแจ้งให้เกียงอุยยอมสวามิภักดิ์ต่อจงโฮยซึ่งบุกมาทางด่านเกียมโกะ* เกียงอุยใช้อุบายให้จงโฮยคิดตั้งตัวเป็นเจ้าในเสฉวน*และขัดแย้งกับเต็งงาย เต็งงายเองก็กำเริบ ทำการต่าง ๆ โดยพละการจนสุมาเจียวระแวงว่าจะกบฏจึงส่งอุยก๋วน 3*ไปควบคุมเต็งงายและจงโฮย อุยก๋วนก็ชิงไหวชิงพริบกับจงโฮยและเต็งงาย ใช้อุบายจับเต็งงายกับเต็งต๋ง*บุตรชายได้ จงโฮยถูกฆ่าตายในที่รบ เต็งงายและบุตรถูกตันเซ็ก*ผู้คุมซึ่งเป็นอริกับตนฆ่าตาย