ทรพาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นพญากระบือที่มีบริวารเป็นกระบือตัวเมีย 5,000 ตัว มีลูกกับนางนิลากาสร*คือทรพี*

ทรพาเดิมเป็นยักษ์ชื่อนนทกาล 2*เฝ้าประตูกำแพงชั้นในของเขาไกรลาส* นนทกาลแอบหลงรักนางมาลี*ซึ่งมีหน้าที่เก็บดอกไม้ในอุทยาน เมื่อนางมาลีมาเก็บดอกไม้ นนทกาลก็เอาดอกไม้ขว้างใส่ นางโกรธไปฟ้องพระอิศวร* พระอิศวรกริ้วจึงสาปนนทกาล อย่าช้าจงเร่งลงไป เป็นกาสรอยู่ในพนาวัน ชื่อว่ากำแหงทรพา สาใจที่มึงโมหัน เมื่อได้มีบุตรชายฉกรรจ์ ชื่อว่าทรพีอันชัยชาญ ผลาญชีวิตมึงบรรลัย จึงให้พ้นชาติเดรัจฉาน สิ้นทุกข์มาเป็นนายทวาร ยังสถานไกรลาสบรรพตา นนทกาลเดินทางมาถึงป่าใหญ่ก็กลายเป็นพญากระบือเผือกสีสำลาน (สีเหลืองปนแดง) ชื่อทรพา อยู่ในป่ากับฝูงนางกระบือ เมื่อใดที่นางกระบือตกลูกเป็นเพศผู้ ทรพาก็จะสังหารเสีย

ฝ่ายนางกระบือชื่อนิลากาสร เมื่อรู้ว่าจะตกลูก ก็หนีไปอยู่ในถ้ำสุรกานต์*เพราะเกรงว่าหากลูกเป็นตัวผู้ ทรพาจะฆ่าเสีย เมื่อนางนิลากาสรตกลูกเป็นตัวผู้ นางฝากให้เทวดาดูแล เทวดาให้ชื่อว่าทรพี เมื่อทรพีโตขึ้นได้ตามมาสังหารทรพาตามคำสาปของพระอิศวร