ท้าวทศพินเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นโอรสของทศกัณฐ์*กับนางมณโฑ* ทศพินมีนามเดิมว่าไพนาสุริยวงศ์* มีรูปลักษณ์คล้ายอินทรชิต*

เมื่อทศกัณฐ์ถูกสังหาร นางมณโฑตั้งครรภ์ไพนาสุริยวงศ์ได้ประมาณ 1 เดือน ครั้นพระราม*ให้พิเภก*ครองกรุงลงกา*ก็ยกนางมณโฑให้เป็นมเหสีของพิเภกอีกคนหนึ่ง เมื่อไพนาสุริยวงศ์เกิด พิเภกเข้าใจว่าเป็นโอรสของตน ไพนาสุริยวงศ์ก็เข้าใจเช่นนั้น ทั้งสองจึงรักกันมาก

วันหนึ่งวรณีสูร*พี่เลี้ยงเล่าความจริงให้ไพนาสุริยวงศ์ฟังว่าพิเภกไม่ใช่บิดาที่แท้จริงและเป็นผู้ที่มีส่วนทำให้ทศกัณฐ์บิดาเสียชีวิต ไพนาสุริยวงศ์ก็เคียดแค้นพิเภก จึงไปขอความช่วยเหลือจากท้าวจักรวรรดิ*ที่เมืองมลิวัน* ท้าวจักรวรรดิยกทัพไปปราบพิเภกและจะสังหารพิเภก แต่ไพนาสุริยวงศ์ขอชีวิตพิเภกไว้ ท้าวจักรวรรดิจึงให้ใส่ตรุขังไว้จนกว่าจะสิ้นชีวิต และอภิเษกให้ไพนาสุริยวงศ์เป็นท้าวทศพินครองกรุงลงกาพร้อมกับให้ศรบรรลัยจักรวาล*เป็นอาวุธคู่กาย

ฝ่ายยามลิวัน* กันยุเวก*โอรสอินทรชิตกับนางสุวรรณกันยุมา*เห็นว่าทศพินจะนำเรื่องเดือดร้อนมาสู่กรุงลงกาอีกก็เข้าไปปรึกษามารดาและลอบหนีไปเข้ากับฝ่ายพระพรต* เมื่อทัพพระพรตไปถึงกรุงลงกา อสุรผัด*บุตรหนุมาน*กับนางเบญกาย*ต่อสู้กับท้าวทศพินและสามารถจับท้าวทศพินและวรณีสูรได้ พระพรตเข้ากรุงลงกาได้ก็ให้ปล่อยพิเภกและพิพากษาลงโทษท้าวทศพิน โดยให้เฆี่ยนแล้วตระเวนรอบเมืองและตัดเศียรเสียบประจานไว้ที่นอกกรุงลงกา