TLD-003-2084

นาคบาศ, ศร (ชื่อปกิณกะ)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

นาคบาศเป็นศรในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นอาวุธวิเศษที่พระพรหม*ประทานให้แก่อินทรชิต*

เมื่ออินทรชิตรบกับพระลักษณ์*ถูกศรพลายวาต*ของพระลักษณ์จึงยกทัพกลับและไปทำพิธีชุบศรนาคบาศ*ในโพรงไม้โรทัน*ที่ภูเขาอากาศ* อินทรชิตทำพิธีเรียกนาคที่อาศัยอยู่ในภูเขาอากาศไปคายพิษใส่ศรนาคบาศ หากทำพิธีครบ 7 วัน ศรนาคบาศจะมีฤทธิ์ปราบได้ทั้ง 3 โลก พิเภก*ทูลพระรามว่าต้องใช้หมีไปกัดต้นไม้ที่ทำพิธี หากไม้หักลงก็จะเสียพิธี ชามพูวราช*จึงอาสาไปล้างพิธีชุบศรนาคบาศ เมื่อไปถึงก็แปลงเป็นหมีเข้ากัดไม้โรทันหักลง ฝูงนาคที่มาคายพิษคิดว่าครุฑมาก็แทรกแผ่นดินหนีไป ฝ่ายชามพูวราชเห็นอินทรชิตเสียพิธีก็หนีกลับไปทูลพระราม

ฝ่ายอินทรชิตเสียพิธีก็ไม่เข้ากรุงลงกา*ยกทัพไปรบกับพระลักษณ์ อินทรชิตให้วิรุญมุข*ออกรบถ่วงเวลา ส่วนตนจะปลุกเสกศรให้มีฤทธิ์ภายในเวลาชั่วหนึ่งยามอยู่บนรถ เมื่อวิรุญมุขแพ้และถูกสักหน้ามา อินทรชิตให้วิรุญมุขแปลงเป็นตน ส่วนตนเองไปแอบแผลงศรบนอากาศ ศรนาคบาศกลายเป็นนาคจำนวนมาก พ่นพิษมืดคลุ้มไปทั่ว และเข้ารัดพระลักษณ์พร้อมวานรทั้งทัพ ฝ่ายพิเภกหนีไปทูลให้พระรามเสด็จไปที่สนามรบ แล้วให้แผลงศรไปตามพญาครุฑมา เมื่อพญาครุฑไปถึงสนามรบก็สำแดงฤทธิ์ ฝ่ายศรนาคเห็นครุฑไปก็ชำแรกแผ่นดินหนีไป เมื่อนาคหนีไปแล้ว พระลักษณ์และเหล่าวานรก็ฟื้น ครุฑจึงลาพระรามและพระลักษณ์กลับไปวิมานดังเดิม เมื่ออินทรชิตไปทำพิธีกุมภนิยา* และพระลักษณ์ไปทำลายพิธี อินทรชิตได้แผลงศรนาคบาศไปทำร้ายพระลักษณ์อีก พระลักษณ์เห็นอินทรชิตแผลงศรมาเป็นนาคเต็มท้องฟ้า ก็แผลงศรพลายวาตเป็นครุฑไปทำลายศรนาคบาศ

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)