บุษมาลีเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์

เดิมบุษมาลีเป็นนางอัปสรรูปงามในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์* นางเป็นสื่อให้อสูรตาวัน*พบรักกับนางรัมภา* (รำพา*) ซึ่งเป็นบาทบริจาริกาของพระอินทร์* พระอินทร์โกรธจึงสังหารอสูรตาวันและสาปนางบุษมาลีให้มาเฝ้าอยู่ในเมืองมายัน* นานสามหมื่นปี ต่อเมื่อได้พบทหารของพระราม*และบอกทางไปกรุงลงกา*นางจึงจะพ้นคำสาป นางบุษมาลีทนทรมานในเมืองมายันตามคำสาปจนพบหนุมาน*ซึ่งจะไปกรุงลงกา*

นางบุษมาลีได้เล่าเรื่องของตนให้หนุมานฟัง หนุมานแสดงตนเป็นทหารของพระราม นางได้บอกทางไปกรุงลงกาและบอกว่าเมื่อถึงแม่น้ำใหญ่จะมีนางอัปสรชื่อสุวรรณมาลี*ซึ่งพระอิศวรส่งมาให้รักษาแม่น้ำและให้บอกทางแก่หนุมานผู้ที่จะไปถวายแหวนแก่นางสีดา หนุมานเกี้ยวนางบุษมาลี เมื่อได้นางแล้วก็ส่งนางกลับขึ้นสวรรค์โดยโยนนางขึ้นไป แล้วก็ออกเดินทางไปตามที่นางบุษมาลีบอกไว้