เกาสุริยาเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นมเหสีองค์หนึ่งของท้าวทศรถ* เป็นพระชนนีของพระราม* และเป็นพระอัยกีของพระมงกุฎ*
ท้าวทศรถอภิเษกสมรสกับนางเกาสุริยาพร้อมกับนางไกยเกษี*และนางสมุทรชา* เมื่อท้าวทศรถทำพิธีหุงข้าวทิพย์* ได้แบ่งข้าวทิพย์ให้พระมเหสีทั้งสาม เมื่อได้เสวยข้าวทิพย์แล้วพระมเหสีทั้งสามก็ทรงครรภ์ พระนารายณ์*ได้แบ่งภาคมาเกิดในครรภ์ของนางเกาสุริยา
เมื่อพระรามจะประสูติ พระอินทร์*ให้เทพธิดามาดูแลครรภ์ของมเหสีทั้งสามของท้าวทศรถ โดยนางสุชาดา*ชายาของพระอินทร์มาพยาบาลครรภ์นางเกาสุริยา นางเกาสุริยาประสูติพระรามในกลางดึกซึ่งเป็นมหาศุภฤกษ์
เมื่อท้าวทศรถจะตั้งพระรามเป็นกษัตริย์ครองกรุงอยุธยา* นางไกยเกษีทูลขอให้พระพรต*ครองราชย์ก่อนและให้พระรามไปบำเพ็ญพรตในป่า 14 ปี ก่อนพระรามจะเสด็จออกจากกรุงอยุธยา ได้ไปทูลลานางเกาสุริยา นางคร่ำครวญด้วยความเสียใจและขอให้พระรามประทับที่ตำหนักก่อน ส่วนตนก็รีบไปเฝ้าท้าวทศรถ เมื่อรู้ว่าท้าวทศรถให้พระรามไปอยู่ป่า 14 ปีตามสัญญาที่ให้นางไกยเกษีไว้และท้าวทศรถจะสิ้นพระชนม์ในไม่ช้า นางเกาสุริยาก็คร่ำครวญจนสลบไป
ครั้นท้าวทศรถสิ้นพระชนม์ นางเกาสุริยาก็ประทับอยู่ในกรุงอยุธยา จนเสร็จศึกกรุงลงกา* พระรามเสด็จกลับมาจนถึงอาศรมฤๅษีวสิษฐ์*และฤๅษีสวามิตร* นางเกาสุริยา นางไกยเกษี และนางสมุทรชาไปรับพระราม พระลักษณ์* และนางสีดา*กลับเข้ากรุงอยุธยาและทำพิธีราชาภิเษกพระรามเป็นกษัตริย์
นามานุกรม