ปักหลั่นเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เดิมเป็นเทพบุตรแต่ลอบทำชู้กับนางฟ้าชื่อเกสรมาลา* พระอินทร์*จึงสาปให้เป็นยักษ์เฝ้าสระพันตา* ถ้าสัตว์เข้ามาดื่มน้ำก็ให้จับกินเป็นอาหารได้ เมื่อพระราม*มีบัญชาให้ หนุมาน* ชมพูพาน* และองคต* นำไพร่พลวานรไปถวายแหวนและผ้าสไบให้นางสีดา*ที่กรุงลงกา*
ระหว่างทางแวะพักที่ริมสระพันตา ครั้นถึงเวลากลางคืนปักหลั่นขึ้นมาจากสระน้ำ เห็นพลวานรนอนหลับก็ดีใจที่มีอาหารให้กินเป็นจำนวนมาก ระหว่างนั้นได้เดินสำรวจจนพบองคต เข้าใจว่าเป็นหัวหน้าก็คิดจะสังหารก่อนจึงจู่โจมเข้าทำร้าย องคตตื่นขึ้นมาก็โกรธเข้าต่อสู้กับปักหลั่น ปักหลั่นไม่สามารถสู้องคตได้ก็ยอมแพ้ เมื่อรู้ว่าองคตเป็นทหารของพระรามก็ยินดีแล้วขออภัย แล้วเล่าเรื่องที่ตนถูกพระอินทร์สาปและจะพ้นคำสาปได้เมื่อทหารพระรามลูบกาย องคตจึงลูบหลังปักหลั่น ปักหลั่นก็พ้นคำสาปเป็นเทวดาเหาะกลับไปสวรรค์
นามานุกรม