TLD-003-2909

พลายวาต, ศร (ชื่อปกิณกะ)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

พลายวาตเป็นศรในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นอาวุธวิเศษหนึ่งในสามเล่มซึ่งได้แก่ ศรพรหมาสตร์* ศรอัคนิวาต* และศรพลายวาต

เมื่อพระราม* พระลักษณ์* พระพรต* และพระสัตรุด*เรียนวิชาสำเร็จพระฤๅษีวสิษฐ์*และพระฤๅษีสวามิตร*ก็ทำพิธีชุบศรให้ ขณะทำพิธี พระอิศวร*ประทานลูกศรทั้งสามพร้อมคันศรให้แก่กุมารแต่ละองค์โดยจารึกชื่อไว้ แล้วโยนลงมาในกองไฟพิธี เมื่อพระราม พระลักษณ์ พระพรต และพระสัตรุดเรียนวิชาสำเร็จ เสด็จกลับกรุงอยุธยา* ท้าวทศรถ*ให้พระรามแสดงฤทธิ์ศร พระรามแผลงศรพลายวาตไปยังเขาจักรวาล* ลงสู่บาดาล แล้วกลับคืนมา เมื่อท้าวทศรถจัดทัพไปรับนางสีดา*จากเมืองมิถิลา*ของท้าวชนก*ไปกรุงอยุธยา

ระหว่างทางพบรามสูร* รามสูรจะชิงนางสีดาจึงขว้างขวาน พระรามก็แผลงศรพลายวาตไปทำลายขวานรามสูร ระหว่างที่พระราม พระลักษณ์ และนางสีดาเดินป่า ได้พบนางเสาวรี*ในป่าสาลวัน* นางถูกพระอิศวรสาปให้เฝ้าป่าที่มีไฟไหม้ พระรามแผลงศรพลายวาตเป็นฝนดับไฟ เมื่อนางสำมนักขา*ไปฟ้องพญาขร*ว่า ถูกพระรามลวนลามและทำร้าย พญาขรยกทัพไปรบกับพระราม โดยแผลงศรเป็นเปลวไฟ พระรามแผลงศรพลายวาตเป็นฝนกรดดับไฟ เมื่อพญาทูษณ์*ยกทัพไปแก้แค้นแทนพญาขรโดยกำบังกายหวังทำร้ายพระราม พระรามก็แผลงศรพลายวาตสังหารม้าศึกของพญาทูษณ์ เมื่อพระรามสังหารพาลี*แล้ว พระรามแผลงศรพลายวาตดับไฟที่ปลงศพพาลี แล้วก็กลายเป็นลมพัดพาเถ้าถ่านไปทันที ในศึกกรุงลงกา* ทศกัณฐ์*ให้อินทรชิต*ออกรบ อินทรชิตแผลงศรเป็นไฟ พระลักษณ์ก็แผลงศรพลายวาตเป็นห่าฝนดับไฟ แล้วศรนั้นไปถูกอินทรชิต ในศึกมังกรกัณฐ์* มังกรกัณฐ์ขว้างจักรสังหารพลวานร พระรามแผลงศรพลายวาต ทำลายจักรและสังหารพลยักษ์ตายเป็นจำนวนมาก เมื่อพระลักษณ์ถูกศรนาคบาศ*ของอินทรชิต พิเภก*ทูลให้พระรามแผลงศรพลายวาต ไปเรียกพญาครุฑลงมาจับนาคไป

เมื่อพระลักษณ์ไปทำลายพิธีกุมภนิยา*ของอินทรชิต พระลักษณ์ใช้ศรพลายวาตเป็นครุฑทำลายศรนาคบาศของอินทรชิต เมื่อทศกัณฐ์ออกรบพร้อมกับสิบรถ*โอรสทั้งสิบ ทศกัณฐ์ขว้างจักรถูกพลวานรล้มตายเป็นจำนวนมาก พระรามจึงแผลงศรพลายวาตทำลายจักร เมื่อทศกัณฐ์แผลงศรเป็นไฟ พระรามก็แผลงศรพลายวาตเป็นห่าฝนดับไฟ ทศกัณฐ์ขอให้มูลพลัม*ไปช่วยรบ มูลพลัมขว้างจักรเป็นดวงอาทิตย์ พระลักษณ์ก็แผลงศรพลายวาตทำลายจักร ครั้นแสงอาทิตย์*และจิตรไพรี*ออกรบ พระลักษณ์แผลงศรพลายวาตสังหารจิตรไพรี

เมื่อทศกัณฐ์ได้น้ำทิพย์จากนางมณโฑ*มาประพรมปิศาจยักษ์ให้สู้กับพระราม พระรามแผลงศรพลายวาตทำลายพลยักษ์และปิศาจยักษ์ ครั้นเสร็จศึกกรุงลงกาแล้ว พิเภกทูลขอให้พระรามทำลายถนนที่จองมากรุงลงกา ซึ่งเป็นทำนบปิดทางน้ำอยู่ เพื่อให้เรือผ่านไปมาได้ พระรามจึงแผลงศรพลายวาตทำลายถนนนั้น เมื่อพระพรตทำสงครามกับท้าวจักรวรรดิ* พระพรตให้พระสัตรุดออกรบ พระสัตรุดแผลงศรพลายวาตถูกสุริยาภพ*

เมื่อสุริยาภพออกรบครั้งที่ 2 สุริยาภพแผลงศรเกลื่อนกลาดเต็มท้องฟ้า พระพรตแผลงศรพลายวาตทำลายศรนั้น เมื่อบรรลัยจักร*แผลงศรเป็นเปลวไฟ พระพรตแผลงศรพลายวาตเป็นห่าฝนดับไฟ เมื่อท้าวจักรวรรดิออกรบ ได้ใช้ศร จักร และตรีสังหารพลวานร พระพรตแผลงศรพลายวาตทำลายศร จักร และตรีของท้าวจักรวรรดิได้ เมื่อนนยุพักตร์*อาสาออกรบ พระสัตรุดแผลงศรพลายวาตทำลายรถศึกของนนยุพักตร์ และสังหารพลยักษ์ได้

สยาม ภัทรานุประวัติ , สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)