TLD-003-2919

พหลวิชัย (ชื่อตัวละคร)

เสือโคคำฉันท์  

พหลวิชัยเป็นตัวละครในเรื่องเสือโคคำฉันท์ มีกำเนิดเดิมเป็นลูกเสือ ลูกเสืออดอยากหิวโหยเพราะแม่ทิ้งไปหาอาหารเป็นเวลานาน วัวแม่ลูกคู่หนึ่งผ่านมาพบ ลูกวัวขอให้แม่วัวให้นมแก่ลูกเสือ ลูกเสือจึงสาบานเป็นพี่น้องกับลูกวัว และขอให้แม่เสือสัญญาว่าจะไม่ทำร้ายแม่วัวตลอดไป แต่ต่อมาแม่เสือเสียสัญญาจับแม่วัวกินเสีย ลูกเสือกับลูกวัวจึงช่วยกันฆ่าแม่เสือ แล้วพเนจรไปจนพบฤๅษีตนหนึ่ง

ฤๅษีเห็นแปลกที่สัตว์ซึ่งปกติเป็นศัตรูกันกลับร่วมทางกันอย่างเป็นมิตรจึงเรียกมาถาม ครั้นรู้ความก็เอ็นดู จึงชุบขึ้นเป็นคน ตั้งชื่อลูกเสือว่าพหลวิชัย ลูกโคว่าคาวี*และมอบพระขรรค์ให้คนละเล่ม โดยถอดดวงใจของแต่ละคนใส่ไว้ในพระขรรค์ พหลวิชัยและคาวีเดินทางต่อไปจนถึงสระน้ำนอกเมืองจันทบูร* หยุดพักใต้ร่มไม้ริมสระนั้น คาวีลงไปตักน้ำพบรากษสที่อยู่ในสระจึงฆ่ารากษสเสีย ท้าวมคธ*เจ้าเมืองจะยกนางสุรสุดา*ธิดาให้ คาวีขอให้ยกนางให้แก่พหลวิชัยผู้พี่ พหลวิชัยจึงได้ครอบครองทั้งราชสมบัติและธิดาของเมืองนั้น

ก่อนจะจากกันทั้งสองแลกดอกบัวกันแล้วตั้งสัตย์วาจาขอให้ท้าวโลกบาลช่วยรักษา ถ้าต่างฝ่ายต่างอยู่ดีมีสุขให้บัวสดอยู่ แต่ถ้าฝ่ายใดมีเหตุร้ายให้บัวที่อยู่กับอีกฝ่ายหนึ่งเหี่ยวเฉาจะได้ไปช่วยได้ทัน

วันหนึ่งพหลวิชัยเห็นดอกที่อยู่กับตนเหี่ยวลงจึงออกตามหาคาวี เทวดาช่วยย่นระยะทางให้ไปพบคาวีที่เมืองรมยนคร*ได้ใน 7 วัน พหลวิชัยเห็นคาวีนอนสิ้นใจอยู่ก็โศกเศร้า แต่สังเกตว่าพระขรรค์มิได้อยู่กับตัวคาวี จึงค้นหาพบพระขรรค์จมอยู่ในกองเถ้าจึงนำมาชำระล้างจนสะอาดแล้วนำไปวางบนร่างคาวี คาวีฟื้นขึ้นแล้วเล่าเรื่องที่เกิดแก่ตนให้ฟัง

พหลวิชัยและคาวีออกตามหานางจันทรไปจนถึงเมืองพัทธพิไสย*ของท้าวยศภูมิ* ทั้งสองปลอมตัวเป็นพรานสืบข่าวรู้ว่า นางจันทรถูกพามาอยู่ในเมือง แต่นางไม่ยินดีด้วยท้าวยศภูมิ ท้าวยศภูมิต้องการชุบตัวเป็นหนุ่มเพื่อเอาชนะใจนาง พหลวิชัยจึงปลอมเป็นพราหมณ์อาสาทำพิธี โดยให้ท้าวยศภูมิเข้าในมณฑลพิธีแต่ผู้เดียว เมื่อได้ทีก็ผลักท้าวยศภูมิลงในกองไฟ แล้วให้คาวีซึ่งซ่อนตัวอยู่ออกมาแสดงตนเป็นท้าวยศภูมิที่ชุบตัวเป็นหนุ่มแล้ว หลังจากที่ได้ช่วยให้คาวีครองเมืองแล้ว พหลวิชัยก็ลากลับไปยังเมืองของตน

สุมาลี วีระวงศ์ , สุมาลี วีระวงศ์ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)