TLD-003-2955

พานาสูร, ท้าว (ชื่อตัวละคร)

อนิรุทธ์คำฉันท์  

ท้าวพานาสูร หรือท้าวกรุงพานเป็นตัวละครในเรื่องอนิรุทธ์คำฉันท์ ครองโสนินคร*หรือโสนิบูร* มีเศียรเดียว แต่มีแขนถึง 1,000 แขน เป็นพระชนกของนางอุษา* และเป็นผู้ที่จงรักภักดีต่อพระอิศวร*เป็นอย่างยิ่ง

เมื่อพานาสูรทราบจากนางกำนัลว่าพระอนิรุทธ์*ลอบมาอยู่กับนางอุษาในปราสาทก็กริ้ว ยกไพร่พลมาล้อมตำหนักนางอุษาและรบกับพระอนิรุทธ์จนไพร่พลถูกสังหารจำนวนมาก กุมภาณฑ์*ซึ่งเป็นบริวารของพานาสูรแผลงศรรัดพระบาทของพระอนิรุทธ์ไว้ได้ พานาสูรให้ขังพระ อนิรุทธ์ไว้โดยมีผู้เฝ้าดูแลถึง 7 ชั้น พระนารทฤๅษีบังเอิญเหาะผ่านนครโสนินครและเห็นพระอนิรุทธ์ถูกขัง จึงรีบไปแจ้งข่าวแด่พระกฤษณะ*ผู้เป็นองค์นารายณ์อวตารและเป็นอัยกาของพระ อนิรุทธ์ พระกฤษณะรีบทรงครุฑมากับพระพลเทพ*ซึ่งเป็นเชษฐาและพระโอรสปรัทธยุม*เพื่อช่วยพระอนิรุทธ์ที่เมืองโสนินคร

ก่อนถึงโสนินคร ฝ่ายของพระกฤษณะได้รบชนะเทพบริวารของฝ่ายพระอิศวรที่มาช่วยพานาสูรรบ เมื่อถึงโสนินคร ฝ่ายของพระกฤษณะรบชนะไพร่พลของพานาสูรพานาสูรได้ขอให้พระอิศวรช่วยตนรบ พระอิศวรจึงส่งเทพบริวารมาช่วยรบและพระองค์เองก็รบกับพระกฤษณะด้วย แต่ไม่มีใครแพ้หรือชนะ หลังจากนั้นพระกฤษณะรบกับพานาสูร และใช้จักรตัดแขนของพาณาสูรขาดถึง 998 แขน เหลือให้เพียง 2 แขน เมื่อพระกฤษณะจะสังหารพานาสูร พระอิศวรห้ามไว้และขอชีวิตพานาสูรไว้ให้เป็นนนทรี*เฝ้าประตูให้พระอิศวรต่อไป พานาสูรจึงไม่เสียชีวิตในสงครามครั้งนี้

ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)