TLD-003-3044

พาลี (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

พาลีเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นโอรสของพระอินทร์* กับนางกาลอัจนา* เป็นเจ้าเมืองขีดขิน* มเหสีชื่อดารา* อนุชาชื่อสุครีพ* พาลีมีโอรสกับนางมณโฑ*คือองคต* พาลีมีพระขรรค์เป็นอาวุธ

พระฤๅษีโคดม*มีธิดากับนางกาลอัจนาชื่อสวาหะ* ฝ่ายพระอินทร์เห็นว่าควรแบ่งกำลังไปเป็นทหารช่วยพระนารายณ์*ที่จะอวตารไปปราบยักษ์ เมื่อเห็นนางกาลอัจนาอยู่ลำพังก็ลงมาหา นางกาลอัจนาตั้งครรภ์แล้วประสูติกุมาร

ต่อมาพระอาทิตย์*ก็ลงมาหานางกาลอัจนาเช่นกัน นางกาลอัจนาประสูติกุมารอีกคนหนึ่ง ฤๅษีโคดมคิดว่ากุมารทั้งสองเป็นลูก วันหนึ่งฤๅษีโคดมจะไปสรงน้ำจึงอุ้มโอรสพระอาทิตย์และให้โอรสพระอินทร์ขี่หลัง ส่วนนางสวาหะนั้นฤๅษีโคดมจูงมือพาเดินไป นางสวาหะตัดพ้อว่าพ่อรักลูกคนอื่นมากกว่าลูกตน พระฤๅษีจึงอธิษฐานว่าถ้าเป็นลูกของตนก็ให้ว่ายน้ำกลับมาได้ ถ้าไม่ใช่ก็ให้เป็นวานรเข้าป่าไป แล้วโยนลูกทั้งสามลงน้ำ นางสวาหะว่ายน้ำกลับมาได้คนเดียว

ส่วนกุมารทั้งสองกลายเป็นวานรว่ายน้ำไปอีกฝั่งหนึ่ง พระอินทร์และพระอาทิตย์เห็นโอรสทนทุกขเวทนาจึงลงมาสร้างเมืองขีดขินให้ครอง โอรสพระอินทร์ได้ชื่อว่าว่ากากาศ*เป็นเจ้าเมืองขีดขิน โอรสพระอาทิตย์ได้ชื่อว่าสุครีพเป็นอุปราช

ฝ่ายพระอิศวร*ประทานชมพูพาน*ให้เป็นโอรสบุญธรรมของพญากากาศ และให้หนุมาน*บุตรนางสวาหะไปอยู่เมืองขีดขินด้วย ต่อมารามสูร*จับพระอรชุน*ฟาดกับเขาพระสุเมรุ* ทำให้เขาพระสุเมรุเอียง พระอิศวรให้พญากากาศกับสุครีพยกเขาพระสุเมรุให้ตั้งตรง สุครีพใช้อุบายจี้ตรงสะดือนาคที่รัดเขาพระสุเมรุอยู่ นาคตกใจก็สะดุ้งขดตัวทำให้เขาพระสุเมรุเคลื่อน พญากากาศก็ดันเขาพระสุเมรุให้กลับตั้งตรงได้ พระอิศวรประทานชื่อพญากากาศว่าพาลี และประทานเทพอาวุธกับพรว่าหากพาลีรบกับศัตรู ศัตรูจะมีกำลังน้อยลงกึ่งหนึ่งแล้วไปเพิ่มให้แก่พาลี

ส่วนสุครีพนั้นได้นางดาราเป็นรางวัล พระอิศวรจะฝากนางไปกับพาลีแต่พระนารายณ์ทัดทาน พาลีจึงสาบานว่าถ้าไม่ได้ให้นางดาราแก่น้อง ขอให้ตายด้วยศรพระนารายณ์ เมื่อถึงเมืองขีดขิน พาลีเปิดผอบเห็นนางดารางดงามก็รับนางไว้เป็นมเหสี ครั้งทศกัณฐ์*ยกเขาไกรลาส*ได้ พระอิศวรประทานนางมณโฑให้ ทศกัณฐ์อุ้มนางเหาะผ่านปราสาทของพาลี พาลีโกรธเข้ารบและแย่งนางมณโฑจากทศกัณฐ์ พาลีอยู่กับนางมณโฑจนนางตั้งครรภ์

ทศกัณฐ์ขอให้พระฤๅษีอังคต*อาจารย์ของพาลีไปเจรจาขอนางคืน พาลีไม่อาจขัดคำอาจารย์ได้ก็คืนนางให้ทศกัณฐ์ พระอังคตฤๅษีจึงนำโอรสของพาลีไปฝากไว้ในท้องแพะ จนครบกำหนดคลอดให้ชื่อกุมารว่าองคต ทศกัณฐ์คิดแค้นจึงแปลงเป็นปูยักษ์รอดักสังหารองคต พลวานรเห็นปูยักษ์อยู่ในน้ำก็ไปทูลพาลี พาลีจับทศกัณฐ์ได้ ผูกให้องคตลากเล่นต่างปูจนพอใจแล้วปล่อยไป

เมื่อพาลีรบกับทรพี*ในถ้ำ ได้สั่งสุครีพว่าถ้าเลือดที่ไหลออกมาจากถ้ำเป็นเลือดข้น เป็นเลือดของทรพี แต่ถ้าเลือดเหลวใสเป็นเลือดของตนแสดงว่าตนสิ้นชีวิต ให้ขนหินปิดปากถ้ำไว้ พาลีรบกับทรพีในถ้ำอยู่หลายวันจึงสามารถสังหารทรพีได้ เทวดาดีใจที่พาลีชนะจึงบันดาลให้ฝนตกลงมาทำให้เลือดที่ไหลออกมาจากถ้ำกลายเป็นเลือดใส สุครีพเข้าใจว่าพาลีเสียชีวิตจึงให้พลวานรขนหินปิดปากถ้ำ พาลีคิดว่าสุครีพจะสังหารตนก็ตัดพี่ตัดน้องแล้วขับสุครีพออกจากเมือง สุครีพเดินทางไปจนถึงภูเขาอมตัง*ก็หยุดพัก ได้พบกับหนุมาน หนุมานชวนสุครีพไปเฝ้าพระราม* สุครีพทูลพระรามเรื่องที่พาลีผิดคำสาบาน พระรามจึงช่วยสุครีพปราบพาลี พระรามแผลงศรไปสังหารพาลี แต่พาลีรับศรของพระรามไว้ได้ แล้วเหาะลงมาถาม เมื่อรู้ว่าพระรามคือพระนารายณ์อวตารก็ยอมตาย แม้พระรามจะบอกว่าไม่จำเป็นต้องตาย ขอเพียงแค่เลือดมาเซ่นศรเท่านั้น แต่พาลีไม่ยอมเสียเกียรติให้มีแผลติดตัว

ก่อนตายพาลีได้ฝากสุครีพ องคต หนุมาน และนางดาราไว้กับพระราม และสอนหลักราชการแก่สุครีพ แล้วจึงปล่อยศรให้ปักร่าง สิ้นชีวิตไปเกิดเป็นเทพบุตรในสวรรค์ชั้นยามา* ครั้งทศกัณฐ์ทำพิธีชุบหอกกบิลพัท*และเผารูปเทวดา พระอินทร์ไปทูลพระอิศวรว่าทศกัณฐ์ทำพิธีเผารูปเทวดาที่ไปเป็นพยานให้พระราม พระอิศวรให้เทพบุตรพาลีไปทำลายพิธี พาลีนำเทวดาแปลงเป็นวานรไปทำลายพิธี และนำรูปเทวดาไปทิ้งในแม่น้ำสีทันดร* แล้วกลับไปทูลพระอิศวร

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)