TLD-003-3066

พิเภก (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

พิเภกเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นเทวบุตรเวสสุญาณ*ซึ่งมาเกิดเป็นโอรสของท้าวลัสเตียน* กับนางรัชฎา* เป็นอนุชาของทศกัณฐ์*และกุมภกรรณ* และเป็นเชษฐาของ ขร* ทูษณ์* ตรีเศียร* และนางสำมนักขา* มีชายาคือนางตรีชฎา* และมีธิดาคือนางเบญกาย*

พิเภกเป็นยักษ์ไม่มีฤทธิ์ แต่รอบรู้วิชาทางโหราศาสตร์

พระอิศวร*ทรงทราบว่านนทก*ไปเกิดเป็นทศกัณฐ์ ก็ให้เวสสุญาณเทวบุตรไปเกิดในกรุงลงกา* และประทานแว่นวิเศษให้เป็นตาซ้ายขวาเพื่อจะได้เป็นตาทิพย์เห็นทั้งสามโลก เมื่อนางสีดา*เกิด พิเภกทำนายว่าจะเป็นภัยแก่กรุงลงกาให้นำไปลอยน้ำ ทศกัณฐ์จึงทำตามคำแนะนำของพิเภก หลังจากทศกัณฐ์ไปลักนางสีดามาไว้ที่กรุงลงกา

ครั้งหนึ่งทศกัณฐ์ฝันร้าย พิเภกทำนายว่านางสีดาจะนำความเดือดร้อนมาสู่กรุงลงกา ให้คืนนางสีดาแก่พระราม* ทศกัณฐ์โกรธขับพิเภกออกจากกรุงลงกาและให้ยึดสมบัติเข้าท้องพระคลัง ให้นางตรีชฎาไปคอยรับใช้นางสีดา พิเภกออกจากกรุงลงกาก็ร้องไห้คร่ำครวญไปจนถึงฝั่งสมุทร ตรวจชะตาตนเองรู้ว่าจะมีผู้อุปภัมภ์ จึงเหาะข้ามมหาสมุทรไปที่ทัพของพระราม พลวานรจับพิเภกไปถวายพระราม พระรามถามสาเหตุที่พิเภกออกจากกรุงลงกาและปรึกษากับเหล่าเสนา แล้วให้พิเภกถือน้ำพิพัฒน์สัตยาว่าจะภักดีต่อพระราม

พิเภกอยู่ในทัพพระราม มีหน้าที่คอยแนะนำช่วยแก้ไขและบอกกลศึกต่างๆ ของกรุงลงกา เช่น ทางไปเมืองบาดาล* การทำลายพิธีชุบหอกของกุมภกรรณ* การทำลายพิธีชุบศรของอินทรชิต* การตัดศึกสหัสเดชะ* การชิงไปขอแว่นแก้ว*ของแสงอาทิตย์*จากพระพรหม* การทำลายพิธีอุมงค์* การตัดกำลังของท้าวสัทธาสูร* การสังหารวิรุญจำบัง* การแก้พิษหอกกบิลพัท* การทำลายพิธีสัญชีพ* เป็นต้น

เมื่อเสร็จศึกกรุงลงกาพระรามให้พิเภกเป็นท้าวทศคิริวงศ์*ครองกรุงลงกา ให้นางตรีชฎาเป็นมเหสีฝ่ายขวาและนางมณโฑ*เป็นมเหสีฝ่ายซ้าย ต่อมาท้าวมหาบาล*ยกทัพไปตีกรุงลงกา พระรามระลึกถึงพิเภกจึงแผลงศรพาลจันทร์*ไปถามทุกข์สุข พิเภกเขียนสารผูกศรไปทูลพระราม พระรามให้หนุมาน*ไปช่วยพิเภกปราบท้าวมหาบาล เมื่อนางมณโฑประสูติไพนาสุริยวงศ์* พิเภกเข้าใจว่าไพนาสุริยวงศ์เป็นโอรสของตนก็รักใคร่

ต่อมาวรณีสูร*พี่เลี้ยงทำอุบายบอกให้ไพนาสุริยวงศ์รู้ว่าเป็นโอรสของทศกัณฐ์ซึ่งถูกพระรามสังหารเพราะพิเภกเป็นไส้ศึก ไพนาสุริยวงศ์จึงหาทางแก้แค้นพิเภกโดยไปขอความช่วยเหลือจากท้าวจักรวรรดิ* ก่อการกบฏและจับพิเภกขังไว้ เมื่อพระรามรู้เรื่องก็ให้พระพรต* และพระสัตรุด*นำพลวานรไปปราบกบฏ และให้พิเภกติดตามไปกับทัพเพื่อปราบท้าวจักรวรรดิที่เมืองมลิวัน* พิเภกได้ทูลกลศึกต่างๆ ของยักษ์ในเมืองมลิวัน จนพระพรตสามารถปราบท้าวจักรวรรดิได้ เมื่อนางสีดาหนีพระรามไปเมืองบาดาล พระรามให้เชิญพิเภกมาจากกรุงลงกา พิเภกทำนายว่าพระรามจะมีเคราะห์ให้เดินป่าเป็นเวลา 1 ปี เมื่อทำนายแล้วพิเภกก็กลับไปครองกรุงลงกาดังเดิม

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)