TLD-003-0601

ขงเบ้ง 1 (ชื่อตัวละคร)

สามก๊กคำกลอน  

ขงเบ้ง หรือจูกัดเหลียง*เป็นตัวละครในบทละครเรื่องสามก๊ก เป็นที่ปรึกษาของเล่าปี่*เจ้าเมืองเกงจิว*

เมื่อนางกำฮูหยิน*ภรรยาเล่าปี่ถึงแก่กรรม ซุนก๋วน*เจ้าเมืองกังตั๋ง*เชิญเล่าปี่ไปแต่งงานกับนางซุนฮูหยิน*น้องสาวต่างมารดา ขงเบ้งรู้ว่าเป็นอุบายของจิวยี่*นายทหารที่ปรึกษาของซุนก๋วนจะจับเล่าปี่เพื่อแลกกับเมืองเกงจิว ขงเบ้งจึงซ้อนกลให้เล่าปี่ได้ภรรยาและได้เมืองเกงจิวเป็นสิทธิ์ขาด ก่อนเล่าปี่เดินทางขงเบ้งมอบหนังสือ 3 ฉบับให้จูหลง* บอกให้เปิดอ่านเมื่อคราวคับขัน ครั้นถึงสิ้นเดือนยี่ปีตรุษ ขงเบ้งกับซุนเขียน*จัดทัพเรือไปรอรับเล่าปี่ที่ท่าเรือเมืองกังตั๋ง เล่าปี่พานางซุนฮูหยินหนีออกจากเมืองไปลงเรือ ทหารของซุนก๋วนติดตามไปทัน ขงเบ้งกล่าวเยาะเย้ยแผนของซุนก๋วน เหล่าทหารของซุนก๋วนระดมยิงเกาทัณฑ์แต่ไม่ถึง จิวยี่ยกทัพตามไป ขงเบ้งให้นางซุนฮูหยินออกไปเจรจา จิวยี่ไม่กล้าต่อสู้แล้วอ้างว่ายกทัพมาช่วยเล่าปี่รักษาเมืองเพราะเกรงว่าโจโฉจะยกทัพมาตี

ขงเบ้งรู้ทัน บอกว่าจะคืนเมืองเกงจิวให้เมื่อตีเมืองเสฉวน*ได้ จิวยี่จึงอาสาไปตีเมืองเสฉวน โดยขอให้ฝ่ายเกงจิวจัดหาเสบียงให้ ขงเบ้งตกลงแต่ใช้อุบายซ้อนกลจิวยี่ โดยให้กวนอู* เตียวหุย* อุยเอี๋ยน* ฮองต๋ง* และบิฮอง* (ปิฮอง*) พาทหารไปล้อมไล่เยาะเย้ย ทำให้จิวยี่อับอายและไม่ได้เสบียง ขงเบ้งให้กวนเป๋ง*กับเล่าฮอง*ส่งหนังสือให้จิวยี่ จิวยี่อ่านแล้วก็เสียใจและอับอายที่สติปัญญาด้อยกว่าขงเบ้งจนกระอักโลหิตสิ้นชีพ

ขงเบ้งคิดจะเสาะหาผู้มีปัญญาไปช่วยเล่าปี่ทำราชการ จึงทำทีไปคารวะศพจิวยี่ที่เมืองฉซองกุ๋น* (บางแห่งว่า ฉสองกุ๋น* สองกุ๋น* หรือซองกุ๋น*) เหล่าทหารของจิวยี่โกรธแค้นคิดจะรุมสังหารขงเบ้ง แต่เมื่อขงเบ้งทำเป็นร่ำไห้คร่ำครวญถึงจิวยี่ เหล่าทหารก็หลงเชื่อว่าจิวยี่กับขงเบ้งเป็นมิตรสนิทกัน จึงพากันร้องไห้ตามไปด้วย

ก่อนกลับขงเบ้งได้พบพั่งทอง*ศิษย์ร่วมอาจารย์ของตนจึงชักชวนให้ไปเป็นที่ปรึกษาของเล่าปี่ ครั้งที่เล่าปี่กับพั่งทองยกทัพไปเมืองเสฉวน ขณะเข้าตีเมืองลกเสีย*ซึ่งเป็นด่านที่ 2 ของเมืองเสฉวน พั่งทองถูกเกาทัณฑ์สิ้นชีพ ขงเบ้งรู้ข่าวจึงไปช่วยเล่าปี่

ครั้นรู้ว่าเตียวหยิม*เสนาทหารของเล่าเจียง*เจ้าเมืองเสฉวนเป็นผู้มีฝีมือมาก ขงเบ้งก็ทำอุบายแต่งตัวปอน ๆ นั่งรถม้าไปที่ประตูเมือง ล่อให้เตียวหยิมตามไปแล้วฆ่าเสีย หลังจากยึดเมืองลกเสียได้ ขงเบ้งรู้ว่ายังมีเมืองหน้าด่านของเสฉวนที่ตีได้ยากอีก 3 เมือง คือ เมืองเตงกั๋ง* เมืองเต๊กหยง* และเมืองกิมก๊ก* จึงให้จูหลง เตียวเอ๊ก* และหงออี้* (งออี้*) ไปตีเมืองเตงกั๋ง และให้เงียมหงัน* โต๊ะเอ๋ง* และเตียวหุยไปตีเมืองเต๊กหยง ส่วนเมืองกิมก๊กนั้นยังไม่ยกเข้าตีเพราะ ฮวดเจ้ง*ขุนนางของเล่าเจียงที่มาสามิภักดิ์เล่าปี่ขอส่งสารไปบอกเล่าเจียงให้ยอมอ่อนน้อมก่อน แต่เล่าเจียงไม่ตอบสาร เล่าปี่จึงยกทัพไปตีเมืองกิมก๊ก อุยหวน*เจ้าเมืองส่งลิเหยียม*ไปท้ารบกับฮองต๋ง

ขงเบ้งเกรงว่าฮองต๋งซึ่งชรามากแล้วจะพ่ายแพ้ ก็ตีม้าฬ่อเป็นสัญญาณเรียกฮองต๋งกลับ แล้วทำอุบายให้ไปท้ารบใหม่ ฮองต๋งทำเป็นสู้ไม่ได้ หนีไปทางซอกเขา แล้วให้อุยเอี๋ยนไปดักล้อมไว้ได้ ขงเบ้งเกลี้ยกล่อมจนลิเหยียมยอมแพ้ อาสาไปเจรจาจนอุยหวนยอมอ่อนน้อม ครั้งที่เตียวฬ่อ*เจ้าเมืองฮันต๋ง*สั่งให้ม้าเฉียว*บุตรม้าเท้ง* ม้าต้าย*หลานม้าเท้ง และเอียวเป๊ก* (เอี่ยวเป๊ก*) นายทหารของเมืองฮันต๋งยกทัพไปตีด่านแฮปังก๋วน* เบ้งตัด*กับงักจุ้น*ซึ่งได้รับมอบหมายจากเล่าปี่ให้รักษาเมืองใกล้เพลี่ยงพล้ำ

เล่าปี่ เตียวหุย และอุยเอี๋ยนจึงยกทัพไปช่วย ขงเบ้งรู้ว่าเล่าปี่อยากได้ม้าเฉียวไว้ทำราชการ จึงทำอุบายให้เตียวฬ่อเรียกม้าเฉียวกลับ แล้วอาสาไปเกลี้ยกล่อมให้ม้าเฉียวยอมอ่อนน้อม แต่เล่าปี่เกรงว่าขงเบ้งจะได้รับอันตรายจึงให้ลิอิ๋น* (ลีอิ๋น*) ขุนนางของเล่าเจียงที่มาสามิภักดิ์ไปเกลี้ยกล่อมแทน

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)