TLD-003-3554

ไมยราพ (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

ไมยราพเป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นยักษ์เจ้าเมืองบาดาล* มีฤทธิ์มาก รู้วิชาสะกดทัพ และมีกายอยู่ยงคงกระพัน เป็นโอรสของท้าวมหายมยักษ์* กับนางจันทประภา* เป็นอนุชาของนางพิรากวน* และเป็นบิดาบุญธรรมของมัจฉานุ*

เมื่อท้าวมหายมยักษ์สิ้นชีวิต ได้มอบราชสมบัติให้ไมยราพ ไมยราพเห็นว่าตนไม่มีฤทธิ์จึงไปศึกษากับพระสุเมธดาบส* ได้เรียนวิชาสะกดทัพและล่องหน เมื่อเรียนวิชาต่าง ๆ สำเร็จแล้ว พระสุเมธดาบสก็ทำพิธีถอดดวงใจ*ให้ไมยราพเพื่อมิให้ใครฆ่าได้ เมื่อทำพิธีครบ 15 วัน ดวงจิตของไมยราพก็กลายเป็นแมลงภู่บินออกจากปาก ไมยราพนำดวงจิตของตนไปซ่อนไว้ที่เขาตรีกูฏ*แล้วกลับไปครองเมืองบาดาลต่อ วันหนึ่งทศกัณฐ์*แต่งสารไปขอให้ไมยราพช่วยรบกับพระราม* ไมยราพไปทูลนางจันทประภา นางตกใจห้ามไว้และเล่าเรื่องท้าวมหายมยักษ์สั่งห้ามบุตรหลานคบทศกัณฐ์เพราะจะนำความวิบัติมาสู่เมืองบาดาล แต่ไมยราพไม่ฟังคำของมารดาด้วยเห็นว่าตนเป็นผู้มีฤทธิ์ปราบได้ทั่วสวรรค์ชั้นดุสิต*จึงจะไปรบกับพระราม ไมยราพทำพิธีหุงยาวิเศษ*ตามที่ร่ำเรียนมาจากพระสุเมธดาบส ยานี้สามารถสะกดทัพให้หลับได้ และเมื่อทาร่างกายแล้วสามารถเนรมิตร่างเป็นสัตว์ต่างๆ ได้ คือ ทาขาขวาเกิดเป็นเสือ ทาเท้าซ้ายเกิดเป็นแมว ทาแขนซ้ายเกิดเป็นนาค ทาแขนขวาเกิดเป็นครุฑ ทาทั่วตัวจะหายตัวได้ เมื่อหุงยาเสร็จก็เข้าที่พัก

คืนนั้นไมยราพเกิดนิมิตฝัน โหรทำนายว่าไมยราพจะสิ้นบุญ และมีผู้ครองเมืองบาดาลแทน เมื่อรู้ว่าชะตาของไวยวิก*บุตรนางพิรากวนจะได้ครองเมืองบาดาล ไมยราพจึงให้จับไวยวิกและนางพิรากวนไปขังไว้ ฝ่ายพระรามทรงสุบิน พิเภก*ทายว่าจะมีเคราะห์ แต่จะพ้นเคราะห์ได้ หนุมาน*จึงแปลงกายใหญ่อมพลับพลาไว้ และให้พลวานรตรวจทัพอย่างเคร่งครัด เมื่อไมยราพมาถึงทัพพระราม เห็นวานรตรวจตรากันอย่างเข้มแข็งก็แปลงกายเป็นวานรไปลวงถาม จนได้ความว่าในเวลารุ่งสางพระรามจะพ้นเคราะห์ ไมยราพจึงทำอุบายเหาะไปบนยอดเขา แล้วกวัดแกว่งกล้องปัทมราช*เกิดแสงสว่าง พลวานรไม่รู้ คิดว่ารุ่งสางและพระรามพ้นเคราะห์แล้วจึงชวนกันพักผ่อน ไมยราพเป่ายาสะกดทัพวานรให้หลับ

เมื่อมาถึงหนุมาน ไมยราพเป่ายาอีกครั้งแล้วลอบเข้าไปในพลับพลานำพระรามออกมาและขังไว้ในกรงเหล็กที่ดงตาลท้ายเมืองบาดาล เมื่อลมพัดมาถูกตัวหนุมานก็ตื่นขึ้น และเรียกสุครีพ*ให้เข้าไปเฝ้าพระราม สุครีพเข้าไปในพลับพลาเห็นแต่พระลักษณ์*กับพิเภกก็ตกใจ พระลักษณ์และพิเภกตื่นขึ้น พิเภกจึงทูลพระลักษณ์ให้หนุมานไปเมืองบาดาล หนุมานเดินทางไปเมืองบาดาลตามที่พิเภกบอกทาง ได้ทำลายด่านต่างๆ ของเมืองบาดาล จนถึงด่านสุดท้ายได้พบมัจฉานุ เมื่อต่อสู้กับมัจฉานุแล้ว และรู้ว่าเป็นบุตรของตน หนุมานก็ผ่านด่านของมัจฉานุเข้าเมืองบาดาลได้ หนุมานไม่รู้ว่าไมยราพขังพระรามไว้ที่ใดจึงแฝงตัวใกล้ต้นไม้ริมสระน้ำ และได้พบนางพิรากวนซึ่งได้รับคำสั่งให้มาตักน้ำไปต้มพระรามและไวยวิก นางพิรากวนคร่ำครวญจนหนุมานได้ยินจึงปรากฏตัวขอให้นางพิรากวนช่วยเหลือ นางพิรากวนก็ยอมช่วย หนุมานจึงเข้าเมืองบาดาลได้ หนุมานไปที่ดงตาลพาพระรามออกจากเมืองบาดาลไปฝากกับเทวดาที่เขาสุรกานต์* แล้วกลับไปเมืองบาดาล ท้ารบกับไมยราพ

ไมยราพใช้อาวุธต่าง ๆ ต่อสู้กับหนุมาน แต่ก็ไม่สามารถสังหารหนุมานได้ จึงวางแผนโดยทำสัญญาผลัดกันตีด้วยกระบองตาลคนละ 3 ครั้ง ไมยราพจะเป็นผู้ตีก่อน หนุมานเห็นว่าไมยราพไม่อาจสังหารตนได้ก็ตกลง ไมยราพตีหนุมานจนจมลงดินแต่หนุมานก็ไม่เป็นอันตราย เมื่อถึงคราวหนุมานตีบ้าง หนุมานตีไมยราพจนกระบองแหลกกายขาด หนุมานฉีกแขนขาของไมยราพขว้างไป แต่กายนั้นก็กลับมาติดดังเดิม ไมยราพเข้าต่อสู้กับหนุมานอีก หนุมานได้ทีโถมถีบไมยราพจนล้มลงแล้วเหยียบไมยราพไว้ หนุมานถามนางพิรากวนว่าเหตุใดไมยราพจึงฆ่าไม่ตาย นางพิรากวนบอกว่าไมยราพถอดดวงใจเป็นแมลงภู่ใส่กล่องซ่อนอยู่ที่เขาตรีกูฏต้องสังหารแมลงภู่และทำลายร่างไมยราพก็จะสิ้นชีวิต หนุมานจึงเนรมิตตนให้ใหญ่และใช้เท้าซ้ายเหยียบร่างไมยราพไว้ เอื้อมมือไปที่เขาตรีกูฏควานหาดวงจิตของไมยราพที่ซ่อนอยู่ เมื่อพบแมลงภู่ที่เป็นดวงจิตของไมยราพก็ขยี้แมลงภู่แหลกละเอียดพร้อมกับตัดเศียรไมยราพแล้วออกไปรับพระรามกลับพลับพลา

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)