TLD-003-3564

ยมราช, พญา (ชื่อตัวละคร)

ไตรภูมิกถา   ไตรภูมิพระร่วง   ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา  

พญายมราชเป็นเทพในเรื่องไตรภูมิกถา เป็นผู้ปกครองยมโลก* (โลกของคนตาย) เมืองของพญายมราชใหญ่มาก ล้อมรอบนรกทุกขุม

พญายมราชทรงธรรมยิ่ง พิจารณาความในเมืองนรกด้วยความชอบธรรมทุกครั้ง เมื่อมีผู้ใดตายต้องไปเข้าเฝ้าพญายมราชก่อน พระองค์จะถามผู้นั้นว่าได้ทำบุญทำบาปอะไรไว้บ้าง ให้บอกตามสัตย์จริง ณ ที่นั้นมีเทพยดา 4 องค์ ถือบัญชีบุญและบัญชีบาปของมนุษย์อยู่ด้วย บัญชีนี้เมื่อมนุษย์คนใดทำบุญอย่างใด เทพยดาก็เขียนชื่อผู้นั้นลงในแผ่นทองสุกแล้วทูนไว้เหนือศีรษะไปถวายพญายมราช พญายมราชก็จบใส่ศีรษะ อนุโมทนายินดีด้วย แล้ววางแผ่นทองนั้นไว้บนแท่นทองซึ่งประดับด้วยแก้วสัตตพิธรัตนะ มีรัศมีงามรุ่งเรือง ผู้ใดกระทำบาป เทพยดาก็บันทึกบาปนั้นลงในบัญชีแผ่นหนังหมา และเอาไปไว้ในที่แห่งหนึ่ง เมื่อพญายมราชตรัสถาม ด้วยอำนาจแห่งบุญผู้ที่เคยกระทำไว้ก็จะระลึกได้และตอบพญายมราชได้

ครั้นเทพยดานำบัญชีแผ่นทองมาตรวจสอบดูก็ถูกต้องครบถ้วนตรงกัน พญายมราชจึงเชิญให้ผู้นั้นขึ้นไปสู่สวรรค์ มีวิมานทองประดับแก้ว 7 ประการ มีนางฟ้าเป็นบริวาร มีเครื่องบริโภคเป็นทิพย์ ประสบแต่ความสุข ฝ่ายผู้ที่เคยทำบาปจะไม่สามารถนึกและบอกถึงบาปของตนเองได้เลย เมื่อเทพยดาอ่านแผ่นหนังหมาให้ฟังจึงนึกได้และสารภาพว่าจริง พญายมราชก็บัญชาให้เหล่ายมบาล* นำตัวผู้กระทำบาปนั้นไปสู่นรกตามความหนักเบาของบาปที่ทำไว้

วัลยา ช้างขวัญยืน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)