TLD-003-4004

วันเอ๋ง (ชื่อตัวละคร)

เลียดก๊ก, พงศาวดาร  

วันเอ๋งเป็นตัวละครในเรื่องเลียดก๊ก เป็นขุนนางผู้ใหญ่ฝ่ายพลเรือนของเมืองเจ๋*

เจ๋จงก๋ง*เจ้าเมืองเจ๋ถูกซุยทู้*ฆ่าตายแต่ซุยทู้ไม่กล้าทำอันตรายวันเอ๋งเนื่องจากวันเอ๋งเป็นที่รักของราษฎร ต่อมาซุยทู้ไปรับหงอกีว*มาตั้งเป็นเจ้าเมืองเจ๋แทนมีนามว่าเก๋งก๋ง* หรือ เจ๋เก๋งก๋ง*  วันเอ๋งก็รับราชการต่อมา

วันเอ๋งรู้ขนบธรรมเนียมต่างๆ เป็นอย่างดีจึงได้ตำแหน่งเสียงก๊กของเมืองเจ๋   ต่อมาเมืองฌ้อ*มีอำนาจมาก  เจ้าเมืองเจ๋อยากเป็นไมตรีกับด้วยจึงส่งวันเอ๋งคุมบรรณาการไปเมืองฌ้อ  เจ้าเมืองฌ้อรู้ว่าวันเอ๋งมีสติปัญญาคิดจะลองปัญญา  อวนคีเกีย*จึงออกอุบายให้นายประตูปิดประตู   เมื่อวันเอ๋งเดินทางมาถึงประตูเมืองด้านทิศตะวันออก  นายประตูบอกว่าวันเอ๋งรูปร่างไม่สูงให้เข้าที่ช่องเล็ก  วันเอ๋งไม่ยอม  บอกว่าประเพณีของคนในแผ่นดินจะต้องทำบ้านเรือนของตนให้งดงาม ประตูและหนทางเข้าออกก็ให้เป็นสง่าแก่ผู้ไปมาหาสู่  ฌ้อเลงอ๋อง*จึงให้เปิดประตูรับวันเอ๋งเข้ามา

เมื่อวันเอ๋งเดินทางมาถึงประตูเมืองชั้นในได้พบขุนนางเมืองฌ้อซึ่งพากันพูดถากถาง  แต่ถูกวันเอ๋งตอบโต้ไปจนหมดทุกคน  แล้วจึงเข้าไปหาฌ้อเลงอ๋อง  ฌ้อเลงอ๋องเห็นวันเอ๋งจึงเปรียบเปรยว่าคนในเมืองเจ๋ไม่มีแล้วหรือจึงใช้คนที่ไม่เทียมคนมาหาตน  วันเอ๋งตอบว่าประเพณีเมืองเจ๋ ถ้าใช้ขุนนางไปเป็นทูตต่างเมืองแล้ว ต้องพิเคราะห์ว่าเจ้าเมืองมีสติปัญญาและอยู่ในสัจธรรมหรือไม่ และจะต้องส่งทูตไปให้เหมาะแก่เจ้าเมือง ถ้าเจ้าเมืองอยู่ในสัจธรรมก็ส่งคนมีสัจธรรมไป เหมือนกับที่ตนมาเมืองฌ้อ  ฌ้อเลงอ๋องได้ฟังคำโต้ตอบเหน็บแนมดังนั้นก็ขยาดวันเอ๋ง  แต่ก็ยังลองปัญญาของวันเอ๋งด้วยวิธีต่างๆ ในที่สุดก็รับเป็นไมตรีกับเมืองเจ๋   เมื่อวันเอ๋งกลับถึงเมืองเจ๋  เจ๋เก๋งก๋งให้รางวัลเป็นอันมากแต่วันเอ๋งไม่รับ  ขอคืนเข้าในคลังดังเดิมเพื่อจะได้ปูนบำเหน็จรางวัลทหารผู้มีความชอบต่อไป

วันหนึ่งเจ๋เก๋งก๋งไปเยี่ยมวันเอ๋งที่บ้าน เห็นภรรยาของวันเอ๋งชราแล้วจึงบอกว่าจะยกบุตรีให้เป็นภรรยา  แต่วันเอ๋งปฏิเสธและกล่าวว่าภรรยาของตนนั้นเหมาะแก่ตนซึ่งสูงอายุด้วยกัน ถึงนางจะชราก็จริงแต่หาหญิงอื่นเสมอนั้นยาก   เจ๋เก๋งก๋งเห็นว่าวันเอ๋งมีใจซื่อตรงก็ยิ่งรักใคร่ไว้วางใจยิ่งกว่าแต่ก่อน ต่อมาวันเอ๋งรู้ว่าซันไคเกียง* เกาเกียงจือ* และกงซุนเจียบ*คิดร้ายต่อเจ๋เก๋งก๋ง จึงออกอุบายให้ทั้งสามฆ่ากันตายเอง

ต่อมาเจ๋เก๋งก๋งเชื่อขุนนางเหลบี*วางอุบายจะจับเตงก๋ง*เจ้าเมืองฬ่อกับอาจารย์ของจู*ในเวลาที่ทำสัตย์ไมตรีกัน โดยพาทหารที่เตรียมไว้ออกมารำเพลงอาวุธหากได้โอกาสก็จะจับเจ้าเมืองฬ่อ  อาจารย์ของจูบอกวันเอ๋งว่าเป็นการผิดธรรมเนียม  วันเอ๋งจึงขอให้เจ้าเมืองเจ๋สั่งให้พวกที่รำถอยออกไป   เจ้าเมืองเจ๋ขัดมิได้ก็ยอมตาม

เหลบีดำเนินการต่อไปโดยให้คนออกมาเล่นมโหรีร้องรำเรื่องนางบุนเกียง*เป็นชู้กับเจ้าเมืองเจ๋คนเก่าเพื่อให้เจ้าเมืองฬ่อ*อับอาย   อาจารย์ของจูขอให้เจ้าเมืองเจ๋ประหารคนรำ เมื่อเจ้าเมืองเจ๋ไม่ทำตาม  อาจารย์ของจูสั่งให้ทหารเมืองฬ่อจับคนรำฆ่าเสียแล้วพาเจ้าเมืองฬ่อกลับ  เจ้าเมืองเจ๋ตำหนิเหลบีแล้วให้วันเอ๋งไปเชิญอาจารย์ของจูกลับมา  เมืองเจ๋กับเมืองฬ่อจึงได้ทำสัตย์สาบานกันโดยสุจริต

เมื่อวันเอ๋งตาย เจ๋เก๋งก๋งก็เสียใจและเสียดายมากเพราะจะไม่มีที่ปรึกษาอีกต่อไป

นวรัตน์ ภักดีคำ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)