โลโก้ของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธรLogo
logo
  • หน้าหลัก
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
  • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • เกี่ยวกับโครงการ
    • นโยบายการใช้งาน
    • ติดต่อเรา
    • ศมส
ขยายขนาดตัวอักษร

ตัวละครและปกิณกะ

  1. หน้าหลัก
  2. ตัวละครและปกิณกะ
  3. ศรีธรรมาโศกราช, พญา

ศรีธรรมาโศกราช, พญา

  • ศรีธรรมาโศกราช, พญา
  • ชื่อตัวละคร
รหัสข้อมูล
TLD-003-4171
ชื่อ
ศรีธรรมาโศกราช, พญา ( ชื่อตัวละคร)
วรรณคดี
ไตรภูมิพระร่วง   ไตรภูมิโลกวินิจฉยกถา  ไตรภูมิกถา  
คำอธิบายเนื้อเรื่อง

พญาศรีธรรมาโศกราช หรือพระเจ้าอโศกมหาราช*เป็นบุคคลในเรื่องไตรภูมิกถา  ครองเมืองปาตลีบุตร* เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานไปแล้ว 219 ปี

พญาศรีธรรมาโศกราชมีมเหสีชื่อนางอสันธิมิตตา* และมีนางสนม 16,000 นาง  พระองค์ทรงมีบุญบารมีอย่างยิ่ง  นอกจากกษัตริย์ทั้งหลายในชมพูทวีปจะมาอ่อนน้อมแล้วยังมีเหล่าเทพยดาและหมู่สัตว์ทั้งหลายทั้งที่อยู่บนแผ่นดินและอยู่เหนือแผ่นดินขึ้นไปโยชน์หนึ่ง และใต้แผ่นดินลงไปอีกโยชน์หนึ่ง พากันมาเฝ้าแหนบำเรอพระองค์ทุกวันทุกคืน

ทุกวันเหล่าเทพยดาในป่าหิมพานต์นำน้ำในสระอโนดาต*ที่ทั้งหอมเย็นหวานและใสดังแก้วผลึกมาถวายครั้งละ 16 กัลออม  พญาศรีธรรมาโศกราชให้นำน้ำนั้นไปถวายพระสงฆ์ 8 กัลออม   2 กัลออมถวายพระสงฆ์ผู้ทรงปิฎกไตร 16 องค์    2 กัลออมให้นางอสันธิมิตตา  2 กัลออมให้นางสนมทั้ง 16,000 นาง  ที่เหลือ 2 กัลออมทรงใช้เป็นน้ำสรงและน้ำเสวย   เทพยดาบางองค์นำเถาวัลย์ชื่อนาคลดาวัลย์*มาถวายเป็นไม้สีพระทนต์  พระองค์ก็ถวายพระสงฆ์วันละ 6  องค์และประทานแก่นางสนม

สิ่งของและผลไม้จากป่าหิมพานต์ที่พญาศรีธรรมาโศกราชทรงได้รับจากเทพยดาทุกวันมีหลายประเภท เช่น ผลมะขามป้อมและผลสมอสีทองมีรสหวานหอมเสวยเป็นยาทิพย์  ผลมะม่วงสุกสีทองหวานหอม  ผลมะพร้าว  ผลลูกตาล ผลหว้า ผลไทร ผลกระสัง  อ้อยลำใหญ่เท่าต้นหมากมีรสหอมหวาน เป็นต้น  นอกจากนั้นยังมีเทพยดานำผ้าทิพย์อันงดงามจากฉัททันตสระ* มาถวายให้ทรงนุ่งห่ม  นำผ้าเช็ดหน้าทิพย์ 5 สีสวยงาม คือ สีดำ  แดง  ขาว  เหลือง  เขียว จากฉัททันตสระมาถวายให้เช็ดหน้าและเช็ดตัว  ผ้าทิพย์เหล่านี้เมื่อเปื้อนเหงื่อไคลแล้วไม่ต้องซักล้างแต่ให้วางลงบนเปลวไฟ ผ้านั้นไม่ไหม้แต่จะกลับสะอาดสดใสดังเดิม  เทพยดาบางพวกถวายเกือกทองทิพย์  บางพวกถวายกาทองทิพย์ซึ่งมีกลิ่นหอมสำหรับใช้สระพระเกศาทุกวัน

นอกจากเทพยดาจะนำของจากป่าหิมพานต์มาถวายแล้ว ยังมีสัตว์ชนิดต่าง ๆ นำสิ่งของอื่น ๆ มาถวายพญาศรีธรรมาโศกราชด้วย  นกเปล้า นกแขกเต้า  นกคล้า และนกจริงคาบรวงข้าวที่ชื่อสัญชาติสาลี* ซึ่งขึ้นอยู่ริมฉัททันตสระมาถวายทุกวันวันละ 9,000 เกวียน  ฝูงหนูป่ามาเกล็ดเมล็ดข้าวให้เป็นข้าวสารที่งามสมบูรณ์ไม่มีเมล็ดหักเลย  สำหรับเป็นกระยาเสวย   ฝูงผึ้งมาทำรวงแล้วให้น้ำผึ้งไว้ในโอ่ง  ฝูงหมีที่อยู่ในป่าหั่นฟืนมาส่งแก่คนทำครัวทุกวัน   นอกจากข้าวปลาอาหารแล้วยังมีนกต่าง ๆ เช่น นกกรวิก นกยูง  นกกระเรียน  นกกาเหว่า ฯลฯ มาฟ้อนรำและร้องด้วยเสียงอันไพเราะถวายพญาศรีธรรมาโศกราชทุกวันด้วย

พญาศรีธรรมาโศกราชทรงฟังธรรมเทศนาจากพระนิโครธเถระ*ก็เกิดศรัทธาอย่างยิ่ง ทรงนับถือพระรัตนตรัย  เดิมพญาพินทุสารราช*ผู้เป็นพระบิดาเคยจัดแต่งอาหารให้แก่ปริพาชก 60,000 คนทุกวัน แต่พญาศรีธรรมาโศกราชได้ให้นำอาหารเหล่านั้นมาจัดถวายแด่พระสงฆ์ 60,000 รูปทุกวันแทน  พระองค์ให้สร้างมหาวิหารในอุทยาน และให้เป็นอารามของพระสงฆ์มีชื่อว่าอโศการาม*  ตั้งแต่นั้นมาสิ่งของและอาหารทั้งหลายที่เหล่าเทพยดา มนุษย์ และสัตว์นำมาถวาย  พญาศรีธรรมาโศกราชก็ให้นำไปบูชาพระรัตนตรัยก่อน แล้วจึงประทานแก่นางอสันธิมิตตา  นางสนมทั้ง 16,000 นาง  เทวราช  ขุนนาง  และราษฎรทั้งหลายตามลำดับ

เช้าวันหนึ่งหลังจากถวายภัตตาหารพระสงฆ์แล้ว นางอสันธิมิตตาเห็นอ้อยที่เทพยดานำมาถวาย นางจึงปอกอ้อยมานั่งเสวยอยู่บนแท่นท่ามกลางนางสนมทั้งหลาย   พญาศรีธรรมาโศกราชเสด็จผ่านมาเห็นนางมีรูปโฉมงดงามก็ยิ่งมีพระทัยรักนางกว่านางอื่น ๆ  จึงตรัสชมและหยอกล้อว่า  “ใครนี้หนอแลมานั่งอยู่ แลมากินอ้อยในท่ามกลางนางนักสนมทั้งหลาย แลมีหน้าอันงามนักหนา ...”  นางอสันธิมิตตาได้ฟังก็ไม่พอใจว่าพระองค์กล่าวถ้อยคำเยาะไยไพเหมือนไม่รู้จักนาง  ดูถูกนางว่าพระองค์นั้นยิ่งใหญ่แต่นางไม่มีบุญเลย  นางจึงกล่าวว่าอ้อยนี้เทพยดานำมาถวายด้วยอำนาจบุญของนางเอง

พญาศรีธรรมาโศกราชกริ้วนางมาก  สั่งว่าวันรุ่งขึ้นให้นางหาไตรจีวร 60,000 สำรับไว้ถวายพระสงฆ์  ถ้านางหาได้จึงจะนับว่ามีบุญจริง  นางอสันธิมิตตาวิตกกังวลจนนอนไม่หลับ  ไม่รู้ว่าจะหาไตรจีวร 60,000 สำรับได้จากที่ใด  วันนั้นเป็นวันอุโบสถ ท้าวกุเวรุราช*ซึ่งเป็นพญาจตุโลกบาล*องค์หนึ่งเสด็จออกตรวจผู้คนในโลกที่ทำบุญทำบาป ผ่านมาเห็นนางอสันธิมิตตาจึงได้มอบผอบแก้วทิพย์ให้  ผอบนี้บรรจุผ้าทิพย์อยู่เต็ม สามารถชักเอาผ้าออกมาเป็นไตรจีวรถวายพระสงฆ์ได้ครบ 60,000 สำรับ  ทั้งนี้เพราะในชาติปางก่อนนางอสันธิมิตตาเคยถวายผ้าเช็ดหน้าแด่พระปัจเจกพุทธเจ้าจึงทำให้นางได้รับผลบุญอันยิ่งใหญ่   พญาศรีธรรมาโศกราชได้ตรัสชื่นชมนางและรักนางยิ่งขึ้น

นางอสันธิมิตตาอนุโมทนาธรรมแด่พญาศรีธรรมาโศกราชให้ทรงเลื่อมใสศรัทธาในพระรัตนตรัยอย่างมั่นคง  พญาศรีธรรมาโศกราชทรงสัญญาว่าจะฟังคำพูดของนางตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา  และพระองค์ได้ทรงบำเพ็ญบุญกุศลเพิ่มมากขึ้น  ทั้งการสร้างพระมหาธาตุ  พระวิหาร  และถวายภัตตาหารพระสงฆ์ทุกวัน

 

ผู้เรียบเรียง
วัลยา ช้างขวัญยืน 
เจ้าของสิทธิ์
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
รูปแบบลิขสิทธิ์
Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)
20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร 10170
ภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงวัฒนธรรม
2021 © ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
www.sac.or.th
วันจันทร์-ศุกร์ : 08.00-17.00 น.
TELEPHONE
0-2880-9429
FAX
0-2880-9332
E-MAIL
webmaster@sac.or.th
E-MAIL (งานสารบรรณ)
saraban@sac.or.th

นิสา เชยกลิ่น

นิสา เชยกลิ่น
Content Manager

ช่องทางการรับฟังความคิดเห็น
Application : Smart SAC
ประเภท
  • วรรณคดี
  • ผู้แต่ง
  • ตัวละครและปกิณกะ
เกี่ยวกับ
  • เกี่ยวกับโครงการ
  • นโยบายการใช้งาน
ติดต่อ
  • ติดต่อเรา
  • ศมส.
  • นโยบายข้อมูลส่วนบุคคล
  • ประกาศความเป็นส่วนตัว
SmartSAC in App Store
SCAN ME
open in App Store
SmartSAC in Play Store
SCAN ME
open in Play Store