TLD-003-5176

อัคนิวาต, ศร (ชื่อปกิณกะ)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

อัคนิวาตเป็นศรในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นอาวุธวิเศษหนึ่งในสามเล่มซึ่งได้แก่ ศรพรหมาสตร์* ศรอัคนิวาต และศรพลายวาต*  เมื่อพระราม* พระลักษณ์* พระพรต* และพระสัตรุด*เรียนวิชาสำเร็จ  พระฤๅษีวสิษฐ์*และพระฤๅษีสวามิตร*ก็ทำพิธีชุบศรให้  ขณะทำพิธีพระอิศวร*ก็ประทานลูกศรทั้งสามพร้อมคันศรให้แก่กุมารแต่ละองค์โดยจารึกชื่อไว้แล้วโยนลงมาในกองไฟพิธี  ท้าวทศรถ*ให้พระรามแสดงฤทธิ์ศร พระรามแผลงศรอัคนิวาตเป็นดวงอาทิตย์ฉายแสง

เมื่อท้าวทศรถจัดทัพไปรับนางสีดา*มากรุงอยุธยา* ระหว่างทางพบกับรามสูร* รามสูรเห็นนางสีดางดงามก็เข้าชิงนาง พระรามต่อสู้กับรามสูร รามสูรแผลงศรเวียนรอบรถทรง พระรามจึงแผลงศรอัคนิวาตเป็นจักรแก้วไปทำลายศรของรามสูร

เมื่อนางสำมนักขา*ไปฟ้องพญาขร* พญาขรยกทัพมาล้อมพระราม พญาขรแผลงศรจักรพาลพัง*ถูกคันศรของพระรามหัก พระรามให้พระพิรุณนำคันศรที่รามสูรถวายไว้มาใช้แทนแล้วแผลงศรอัคนิวาตไปทำลายศรของพญาขร

ฝ่ายพญาตรีเศียร*เมื่อทราบว่าพญาขรและพญาทูษณ์*ถูกพระรามสังหารก็ยกทัพมาแก้แค้น พญาตรีเศียรเห็นไพร่พลถูกทำลายก็โกรธ ขว้างจักรไปเป็นไฟกัลป์  พระรามแผลงศรอัคนิวาต ไปทำลายจักรและช้างทรงของพญาตรีเศียร

เมื่อพาลี*ตาย พระรามแผลงศรอัคนิวาตเป็นไฟจุดที่เชิงตะกอนเพื่อเผาศพของพาลี

ในศึกกรุงลงกา* ทศกัณฐ์*ให้กุมภกรรณ*ออกรบครั้งที่ 2 กุมภกรรณแผลงศรเป็นอาวุธสังหารพลวานร  พระรามเห็นวานรล้มตายก็แผลงศรอัคนิวาตเป็นไฟทำลายอาวุธและรถศึกของกุมภกรรณ   เมื่ออินทรชิต*หนีไปทำพิธีกุมภนิยา* พระรามประทานศรทั้ง 3 เล่มให้พระลักษณ์ไปสังหารอินทรชิต พระลักษณ์ไปถึงเชิงเขาจักรวาล* อินทรชิตแผลงศรวิษณุปาณัม*เป็นไฟกรด พระลักษณ์ก็แผลงศรอัคนิวาตเป็นฝนดับไฟ  เมื่ออินทรชิตแผลงศรสุรกานต์*  พระลักษณ์แก้พิษศรได้ก็แผลงศรอัคนิวาตไปปักอกอินทรชิต

ครั้งทศกัณฐ์ยกทัพออกรบพร้อมกับสิบรถ*โอรสทั้งสิบ ทศกัณฐ์แผลงศรเต็มท้องฟ้า พระรามแผลงศรอัคนิวาตเป็นลมทำลายศรทศกัณฐ์

ครั้นเสร็จสงครามนางสีดาจะเข้าพิธีลุยไฟเพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์ พระรามให้สุครีพ*เตรียมเชื้อไฟแล้วแผลงศรอัคนิวาตจุดไฟ

เมื่อเกิดกบฏกรุงลงกา พระรามให้พระพรตและพระสัตรุดไปปราบกบฏ สุริยาภพ*ถูกสังหาร บรรลัยจักร*อาสาออกรบ  เมื่อบรรลัยจักรถูกสังหารแล้ว ท้าวจักรวรรดิ*ยกทัพออกรบได้ขว้างจักรเป็นไฟล้อมรถทรงของพระพรต พระพรตแผลงศรอัคนิวาตดับไฟ เมื่อท้าวจักรวรรดิออกรบอีกครั้งได้แผลงศรไปถูกเกราะเพชรทรงของพระพรต  พระพรตจึงแผลงศรอัคนิวาตไปติดทั่วร่างท้าวจักรวรรดิ และเมื่อท้าวจักรวรรดิออกรบครั้งสุดท้ายได้แผลงศรเป็นพระขรรค์สังหารพลวานร พระพรตจึงแผลงศรอัคนิวาตทำลายพระขรรค์และรถทรงของท้าวจักรวรรดิ

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)