TLD-003-5470

อุสุภราช, โค (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

อุสุภราชเป็นโคในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นเทพพาหนะของพระอิศวร* อยู่ในถ้ำทองในเขาอินทกาล* โคอุสุภราชมีลักษณะดังคำประพันธ์ต่อไปนี้

โคอุสุภราช                                ร้ายกาจรณรงค์สูงใหญ่

สี่เท้าด่างผ่องยองใย                     หางขาวอำไพโสภา

หน้าแด่นดั่งใบโพธิ์ทอง               ขับคล่องว่องไวใจกล้า

ผูกเครื่องอร่ามทั้งกายา                 แต่ล้วนมหาเนาวรัตน์

เมื่อพระอิศวรจะยกทัพไปปราบตรีบูรัม* พระอิศวรได้ทรงโคอุสุภราชเป็นพาหนะ

เมื่อพระลักษณ์ถูกหอกกบิลพัท*ของทศกัณฐ์   พิเภก*ให้เก็บยาสังกรณี* ตรีชวา* และมูลของโคอุสุภราชมาทำเป็นยาแก้พิษหอกกบิลพัท หนุมาน*ไปเก็บยาตามคำแนะนำ เทวบุตรที่รักษาเขาสัญชีพสัญญี* ก็ชี้ทางไปเขาอินทกาล หนุมานจึงไปขอมูลของโคอุสุภราช  ฝ่ายโคอุสุภราชเห็นหนุมานหาวเป็นดาวเป็นเดือนและตะวันก็รู้ว่าเป็นทหารพระนารายณ์*อวตารก็อนุญาตให้หนุมานเก็บมูลไปได้ หนุมานเก็บเอามูลสดกลับมาเฝ้าพระราม*

ครั้นพระสัตรุด*ถูกหอกเมฆพัท*ของสุริยาภพ *พระพรต*ให้นิลพัท*ไปขอมูลของโคอุสุภราชเพื่อประกอบโอสถแก้พิษหอกเมฆพัท นิลพัทเดินทางไปเขาอินทกาล เมื่อได้มูลโคอุสุภราชแล้วก็เหาะขึ้นสวรรค์ไปขอหินบดยาจากพระพรหม*

สยาม ภัทรานุประวัติ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)