TLD-003-0837

จวนยกตี่ฮ่องเต้, พระเจ้า (ชื่อตัวละคร)

ไคเภ็ก, วรรณกรรมตำนาน  

พระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้เป็นตัวละครในพงศาวดารเรื่องไคเภ็ก พระนามเดิมว่ากอเอียงสี* เป็นบุตรของเชียงอี่* ซึ่งเป็นพระเชษฐาต่างพระชนนีของพระเจ้าอึ้งตี่ฮ่องเต้* พระมารดาของพระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้ชื่อเชียงป๊อก* เป็นเชื้อวงศ์จอกเอียสี

เมื่อนางเชียงป๊อกตั้งครรภ์พระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้นั้นฝันว่าได้กลืนดวงจันทร์ นางตั้งครรภ์ได้ 12 เดือนจึงคลอดพระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้ เมื่อยังทรงพระเยาว์พระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้เฉลียวฉลาดกว่าเด็กทั้งปวง จึงเป็นที่โปรดปรานของพระเจ้ากิมเต๊กอ๋องฮ่องเต้*

เมื่ออายุ 15 ปี ทำราชการอยู่กับพระเจ้ากิมเต๊กอ๋องฮ่องเต้ โดยพระองค์นั้นเมื่อคิดทำการสิ่งใดก็ถูกต้องตามธรรมเนียมประเพณี เมื่อพระเจ้ากิมเต๊กอ๋องฮ่องเต้จะสิ้นพระชนม์ ได้ทรงมอบราชสมบัติแก่กอเอียงสีซึ่งมีพระชันษาได้ 20 ปี ทรงพระนามว่าพระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้ ทรงตั้งพระราชบุตร 4 องค์ของพระเจ้ากิมเต๊กอ๋องฮ่องเต้ให้นามตามธาตุ คือ เทียนต๋อง* (ธาตุทอง) ทีก๊าย* (ธาตุลม) ยินซิว* (ธาตุน้ำ) และฮั้วฮี้* (ธาตุไฟ) แล้วตั้งนามเกาเหลง*ขุนนางผู้ใหญ่เป็นเกาเหลงอุยโท้ว* (ธาตุดิน) แล้วโปรดให้ทั้งห้าช่วยปกครองบ้านเมือง เจ้าทั้งห้าองค์ได้ตั้งศาลและจัดจีนแส (ครูผู้สอน) ที่มีสติปัญญามาสั่งสอนคนทั้งปวงให้เล่าเรียนศิลปะวิทยาการต่าง ๆ ราษฎรต่างมีความสุข

ต่อมาพวกกีวหลีพี่น้อง 9 คนเป็นกบฏ ยกทัพมารุกราน พระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้จึงให้เกาเหลงอุยโท้วและพระราชโอรสทั้งเก้าออกไปปราบจนสำเร็จ จากนั้นพระองค์ได้ทรงกำหนดฤดูกาลเป็น 4 ฤดู คือ เดือน 3 ถึงเดือน 5 ให้เรียกฤดูชุนคือฤดูใบไม้ผลิ เดือน 6 ถึงเดือน 8 ให้เรียกว่าฤดูแฮ่คือฤดูร้อน เดือน 9 ถึงเดือน 11 ให้เรียกว่าฤดูชิวคือฤดูใบไม้ร่วง และเดือน 12 ถึงเดือนยี่ให้เรียกว่าฤดูดังคือฤดูหนาว ให้ถือกำหนดเอาฤดูชุนเป็นต้นปีหมุนเวียนเปลี่ยนไปทั้งสี่ฤดูจนครบหนึ่งปี

นอกจากนี้ยังได้ทรงขยายอาณาเขตให้กว้างขวางยิ่งขึ้น เมื่อพระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้ประชวรหนักจวนสิ้นพระชนม์ได้ทรงปรารภถึงผู้ครองราชสมบัติต่อจากพระองค์ เกาเหลงอุยโท้วทูลว่าควรยกราชสมบัติให้ลูเบงอ๋อง*พระราชโอรส แต่พระเจ้าจวนยกตี่ฮ่องเต้ทรงเห็นว่าผู้มีสิทธิ์ในการครองราชย์น่าจะเป็นเตียวคี้*พระราชนัดดาของพระเจ้ากิมเต๊กอ๋องฮ่องเต้ ขุนนางทั้งปวงจึงยกเตียวคี้ขึ้นเป็นกษัตริย์ ทรงพระนามว่าตีคอกฮ่องเต้*

นวรัตน์ ภักดีคำ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)