TLD-003-1130

โจโฉ 1 (ชื่อตัวละคร)

สามก๊กคำกลอน  

โจโฉเป็นตัวละครในบทละครเรื่องสามก๊ก เป็นบุตรของโจโก๋*

โจโฉเป็นมหาอุปราชของพระเจ้าเหี้ยนเต้* ครองเมืองฮูโต๋* มีน้องชายชื่อโจหอง* โจโฉรู้ว่าเล่าปี่*เจ้าเมืองเกงจิว*เชิญพั่งทอง*ศิษย์ร่วมอาจารย์กับขงเบ้ง*ไปเป็นที่ปรึกษาก็คิดว่าในไม่ช้าเมืองเกงจิวกับเมืองกังตั๋ง*คงร่วมมือกันยกไปตีเมืองฮูโต๋ ซุนอิว*เสนาที่ปรึกษาเสนอให้โจโฉไปตีเมืองกังตั๋งเพราะจิวยี่*นายทหารที่ปรึกษาของเมืองกังตั๋งเพิ่งตาย แต่โจโฉเกรงว่าหากตนไม่อยู่ ม้าเท้ง*เจ้าเมืองเสเหลียง*ซึ่งอยู่ทางเหนือของเมืองฮูโต๋จะยกทัพมาโจมตี

ซุนอิวจึงออกอุบายทูลพระเจ้าเหี้ยนเต้ให้ตั้งม้าเท้งเป็นแม่ทัพไปตีเมืองกังตั๋งเพื่อจะลวงสังหารม้าเท้ง เมื่อม้าเท้งยกทัพไปถึงเมืองฮูโต๋ โจโฉให้อุ๋ยกุ๋ย*เสนาเชิญม้าเท้งเข้าเมือง อุ๋ยกุ๋ยคิดแค้นโจโฉที่ตั้งตนเป็นกบฏต่อพระเจ้าเหี้ยนเต้ จึงบอกความจริงแก่ม้าเท้ง ทั้งสองร่วมกันออกอุบายสังหารโจโฉ

ครั้นโจโฉรู้จากเบียวเต๊ก*น้องภรรยาของอุ๋ยกุ๋ยว่าอุ๋ยกุ๋ยทรยศ ก็สั่งให้จับอุ๋ยกุ๋ยไปขังแล้วให้ซีหลง*ไปตีทัพของม้าเท้งจนจับม้าเท้งกับบุตรชายชื่อม้าฮิว*ได้ โจโฉไต่สวนจนรู้ความจริงก็สั่งประหารชีวิตทั้งหมด แล้วให้เบียวเต๊กขอรางวัล เบียวเต๊กขอนางลีซุนเอี๋ยง*อนุภรรยาของอุ๋ยกุ๋ยเพราะเป็นชู้กันมาก่อน โจโฉเห็นว่าทั้งสองเป็นคนเนรคุณจึงสั่งประหารชีวิต

ครั้งที่ม้าเฉียวกับม้าต้าย*หลานม้าเท้งยกทัพไปแก้แค้นโจโฉ ได้เดินทางถึงเมืองเตียงอั๋น* (เตียงอัน*) จงฮิว*เจ้าเมืองสู้ไม่ได้ก็แตกทัพหนีไปถึงด่านตงก๋วน*แล้วแจ้งข่าวแก่โจโฉ โจโฉให้โจหองไปรักษาด่านตงก๋วนไว้ กำชับว่าให้รอจนพ้น 10 วันแล้วจึงออกรบ และให้ซีหลงกำกับไปด้วยเพราะโจหองเป็นคนใจร้อน

ครั้นรู้ว่าโจหองขัดคำสั่งจนเสียด่านตงก๋วน โจโฉจะประหารชีวิต แต่เหล่าขุนนางทัดทานไว้ โจโฉจึงยกทัพไปด่านตงก๋วน ให้ลิกอง*และจูเหลง*ออกรบ แต่ทั้งสองถูกม้าเฉียวสังหาร เหล่าทหารอื่นๆ แตกตื่นจนเหยียบกันตาย โจโฉคิดหนีแต่ทหารของม้าเฉียวชี้ตัวได้ถูกต้อง โจโฉจึงต้องถอดเกราะทิ้ง ตัดหนวดออก และเอาผ้าห่อหนวดเพื่อพรางตัวแล้วขับม้าหนี ม้าเฉียวกวัดแกว่งทวนไล่ตามไปอย่างกระชั้นชิด โจโฉตกใจจนตกม้าแล้ววิ่งไปหลบอยู่หลังต้นไม้ ม้าเฉียวพุ่งทวนหมายสังหาร แต่โจโฉหลบได้ เมื่อแฮฮัวเอี๋ยน*กับโจหองมาช่วยแต่สู้ม้าเฉียวไม่ได้ ทั้งสามจึงพากันหนีกลับค่ายไป โจโฉสั่งห้ามทุกคนออกรบกับม้าเฉียวโดยเด็ดขาด

ครั้นทัพใหญ่จากเมืองเสเหลียงของม้าเฉียวมาสมทบ โจโฉสั่งให้ซีหลงไปตีตัดเสบียง แล้วให้ต่อเรือบรรทุกทหารไปตีด่านตงก๋วนคืน เมื่อไปถึงฝั่งแม่น้ำฮุยโฮ*โจโฉให้ตั้งค่าย ม้าเฉียวรู้จึงลงเรือพร้อมทหารข้ามไปโจมตีจนทหารโจโฉแตกตื่นหนีตาย เคาทู*เห็นม้าเฉียวเข้าไปใกล้โจโฉจึงโดดอุ้มโจโฉพาลงเรือ แล้วให้โจโฉหลบอยู่ใต้อานม้า ส่วนเคาทูยืนคร่อมไว้ ม้าเฉียวขับม้าเลียบฝั่งระดมยิงเกาทัณฑ์ใส่ถูกเคาทูบาดเจ็บสาหัส

ครั้นไปถึงท่าน้ำเมืองฮุยเหล่า* เตงอุย*เจ้าเมืองออกมารับโจโฉ แต่ม้าเฉียวตามไปทัน เตงอุยจึงสั่งให้ปล่อยโค แพะ และสุกร เหล่าทหารม้าเฉียวอดอาหารมานานก็ไม่สนใจรบ ไล่จับสัตว์เหล่านั้นไปกินกัน โจโฉรู้ว่าสู้ม้าเฉียวไม่ได้จึงทำอุบายส่งจดหมายเปล่าไปให้หันซุย* (ฮันซุย*) เพื่อนร่วมสาบานของม้าเท้งซึ่งอยู่ในค่ายของม้าเฉียวเพื่อให้ม้าเฉียวหวาดระแวง เมื่อหันซุยออกไปเจรจากับโจโฉแล้วจะกลับเข้าค่าย แฮฮัวเอี๋ยนร้องตะโกนบอกหันซุยว่าห้ามบอกใครเรื่องหนังสือสำคัญ ม้าเฉียวเข้าใจว่าหันซุยทรยศจึงขับม้าไล่สังหาร เหล่าขุนนางแนะให้หันซุยไปสามิภักดิ์โจโฉ โจโฉให้ไปเผาค่ายของม้าเฉียวแล้วยกทัพตามไปโจมตี บังเต๊กและม้าต้ายช่วยม้าเฉียวไว้ได้แล้วพากันไปเมืองฮันต๋ง* โจโฉให้ทหารตามไปแต่ไม่ทัน

เมื่อกลับถึงเมืองเตียงอั๋น*โจโฉตั้งหันซุยเป็นเจ้าเมืองเสเหลียงแทนม้าเท้ง พระเจ้าเหี้ยนเต้รู้ข่าวชัยชนะของโจโฉจึงตั้งโจโฉเป็นผู้สำเร็จราชการ สามารถสะพายกระบี่เข้าเฝ้าได้และไม่ต้องทำความเคารพ เตียวฬ่อ*เจ้าเมืองฮันต๋งรู้ว่าโจโฉได้เป็นผู้สำเร็จราชการก็เกรงว่าโจโฉจะยกมาตีจึงคิดจะไปตีเมืองเสฉวนเพื่อจะได้ตั้งตนเป็นอ๋อง เล่าเจียง*เจ้าเมืองเสฉวน*รู้ข่าวจึงให้เตียวสง*ที่ปรึกษาเป็นทูตนำเครื่องบรรณาการไปขอความช่วยเหลือจากโจโฉ โจโฉโกรธที่เตียวสงตำหนิให้อับอายจึงไม่ยอมเจรจาด้วย แต่เมื่อเอี้ยวสิ้ว*ที่ปรึกษาบอกว่าเตียวสงเป็นผู้มีปัญญา โจโฉจึงให้พาเตียวสงไปดูการฝึกทหารเพื่อหวังให้เตียวสงยำเกรงแล้วกลับไปบอกเล่าเจียง แต่เตียวสงกลับตำหนิว่ากองทหารของโจโฉมีฝีมือทัดเทียมกับโจรป่าและประจานเรื่องที่โจโฉทิ้งทหารหนีเอาตัวรอดเมื่อคราวรบกับม้าเฉียวที่ด่านตงก๋วน* โจโฉโกรธมาก สั่งให้ไล่ตีเตียวสงออกไป

ต่อมาเตียวเจียว 1*นายทหารบอกว่าโจโฉมีความดีความชอบมากควรจะได้เป็นอุยก๋งซึ่งเป็นตำแหน่งรองจากพระเจ้าเหี้ยนเต้ แต่ซุนฮก*ทักท้วงว่าเป็นการทำตนเทียมเจ้า ประชาชนจะครหานินทา โจโฉไม่พอใจซุนฮกแต่ก็นิ่งไว้ เมื่อพระเจ้าเหี้ยนเต้ตั้งโจโฉเป็นอุยก๋งแล้ว โจโฉจะไปตีเมืองกังตั๋งและเมืองเกงจิวโดยให้ซุนฮกไปด้วย ซุนฮกจึงชิงกินยาตาย โจโฉยกทัพไปตั้งค่ายที่ปากน้ำเมืองญีสู* แล้วพาทหารขึ้นไปดูเหตุการณ์บนภูเขา ซุนก๋วน*เจ้าเมืองกังตั๋งให้ทหารบุกโจมตีจนทัพของโจโฉแตกพ่าย เคาทูช่วยพาโจโฉหนีกลับค่ายได้ เหล่าทหารอ่อนเพลียมากจึงหลับไปทั้งกองทัพ ซุนก๋วนพาทหารตามไปโจมตีอีก โจโฉกับเหล่าทหารจึงหนีไปตั้งค่ายที่เชิงเขา ซุนก๋วนยกทัพตามไปล้อมแล้วระดมยิงเกาทัณฑ์ใส่ เคาทูช่วยโจโฉไว้ได้อีกครั้ง ครั้นเข้าสู่ฤดูฝนโจโฉจึงให้เลิกทัพกลับ

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)