TLD-003-1131

โจโฉ 2 (ชื่อตัวละคร)

สามก๊ก, นิยาย  พงศาวดารสามก๊ก  

โจโฉเป็นตัวละครในเรื่องสามก๊ก (จีนกลางเรียกว่าเฉาเชา) บิดาชื่อโจโก๋* เป็นชาวเมืองไพก๊ก* โจโฉเป็นคนเจ้าเล่ห์มาแต่เด็ก โหเง้า*ชาวเมืองลำหยง*ทำนายว่าโจโฉจะเป็นผู้ปราบจลาจลในบ้านเมืองได้ เขาเฉียว*ดูลักษณะแล้วบอกว่าเป็นคนมีปัญญามากจะป้องกันแผ่นดินได้แต่จะเป็นศัตรูราชสมบัติ โจโฉรับราชการจนได้เลื่อนเป็นโตอุ้ย แล้วร่วมปราบโจรโพกผ้าเหลืองมีความดีความชอบมีตำแหน่งอยู่ในเมืองหลวง

ต่อมาพวกขันทีมีอำนาจมากโฮจิ้น*เรียกกองทัพหัวเมืองเข้ามาปราบขันทีแต่โจโฉค้านและแนะให้โฮจิ้นรีบกำจัดด้วยตนเอง โฮจิ้นไม่เชื่อจึงถูกขันทีฆ่าตาย เมื่อตั๋งโต๊ะ*เจ้าเมืองซีหลง*เข้ามากุมกำนาจปลดพระมหากษัตริย์ โจโฉขอกระบี่สั้นของอ้องอุ้น*จะไปฆ่าตั๋งโต๊ะแต่ตั๋งโต๊ะรู้ตัวโจโฉจึงต้องหนีไป ตันก๋ง*เจ้าเมืองจงพวน*จับตัวโจโฉได้แต่กลับพาโจโฉหนีไป

เมื่อโจโฉผ่านบ้านแปะเฉีย*เพื่อนโจโก๋ โจโฉเข้าไปขอพักอาศัยแล้วเกิดเข้าใจผิดว่าแปะเฉียคิดจะฆ่าตน โจโฉจึงฆ่าคนในครอบครัวแปะเฉียหมด และเมื่อรู้ความจริงก็ฆ่าแปะเฉียด้วย ตันก๋งเห็นโจโฉไร้ศีลธรรมจึงหนีไป

โจโฉกลับไปหาบิดาที่เมืองตันลิว* เกลี้ยกล่อมผู้คนเป็นเป็นพวก ได้แฮหัวตุ้น* แฮหัวเอี๋ยน* โจหยิน* โจหอง* งักจิ้น* และลิเตียน*เป็นทหารเอก เตรียมการจะไปปราบตั๋งโต๊ะ อ้วนเสี้ยว*รู้ข่าวจึงมาร่วมด้วย แล้วมีหนังสือไปเชิญชวนหัวเมืองต่าง ๆ มีผู้มาร่วมอีก 15 หัวเมือง เล่าปี่*ก็เข้ามาสมทบด้วย ตั๋งโต๊ะพ่ายจึงย้ายเมืองหลวงจากลกเอี๋ยง*ไปเตียงอั๋น* โจโฉตามตีแต่ถูกอุบายแตกพ่ายยับเยิน พาไพร่พลที่เหลือไปอยู่เมืองโห้หลาย* ภายหลังรับรับสั่งพระเจ้าเหี้ยนเต้*ไปปราบโจรโพกผ้าเหลืองที่ยังเหลือให้ราบคาบ ได้ไพร่พลเพิ่มเติมอีกมากและได้เลื่อนเป็นข้าหลวงเมือง (มณฑล) กุนจิ๋ว*ปกครองหัวเมืองตะวันออกทั้งปวง แล้วรับสมัครคนดีมีฝีมือเพิ่ม ได้อิกิ๋ม*กับเตียนอุย*มาเป็นทหารเอก ซุนฮก* ซุนฮิว 1* เทียหยก* กุยแก* เล่าหัว* บวนทง* (หมันทอง*) และคนอื่นเป็นที่ปรึกษา เตียวคี*คนของโตเกี๋ยม*ข้าหลวงมณฑลชีจิ๋ว*ฆ่าชิงทรัพย์โจโก๋บิดาของโจโฉ

โจโฉคิดว่าโตเกี๋ยมรู้เห็นเป็นใจด้วยจึงยกทัพไปตีชีจิ๋ว เล่าปี่พาจูล่ง*ไปช่วยป้องกันเมืองชีจิ๋วตามคำขอของขงหยง* ตันก๋งซึ่งหนีจากโจโฉมาอยู่กับโตเกี๋ยมห้ามทัพโจโฉไม่สำเร็จ จึงไปแนะเตียวเมา*เจ้าเมืองตันลิวให้ส่งลิโป้*ไปตีเมืองกุนจิ๋ว*ของโจโฉได้ โจโฉตกใจจึงแสร้งรับคำของเล่าปี่ยอมถอยทัพจากชีจิ๋วกลับไปตีเมืองกุนจิ๋วคืนได้ โตเกี๋ยมป่วยตายเล่าปี่ได้เป็นข้าหลวงชีจิ๋วต่อ

ส่วนลิโป้เมื่อเสียเมืองกุนจิ๋วก็หนีไปเมืองชีจิ๋ว เล่าปี่ให้ลิโป้ไปครองเมืองเสียวพ่าย*ขึ้นกับเมืองชีจิ๋ว ลิฉุย*กับกุยกี*ซึ่งกุมอำนาจต่อจากตั๋งโต๊ะบีบคั้นพระเจ้าเหี้ยนเต้มาก เอียวปิว*บิดาของเอียวสิ้ว*ขุนนางผู้ใหญ่ทูลเสนอให้เรียกตัวโจโฉมาปราบลิฉุยกุยกีสำเร็จ แล้วโจโฉพาพระเจ้าเหี้ยนเต้ไปตั้งราชธานีใหม่ที่เมืองฮูโต๋* ตนเองเป็นมหาอุปราชเชิดพระเจ้าเหี้ยนเต้เป็นหุ่นบังคับบัญชาผู้คนทั้งปวง จากนั้นใช้กลอุบายทำให้เล่าปี่แตกกับลิโป้จนเสียเมืองชีจิ๋วและเมืองเสียวพ่ายตามลำดับ จนในที่สุดเล่าปี่ต้องหนีไปพึ่งโจโฉที่เมืองฮูโต๋ ที่ปรึกษาหลายคนแนะให้ฆ่าเล่าปี่ แต่โจโฉเชื่อกุยแกไม่ฆ่าและให้เล่าปี่ไปเป็นข้าหลวงมณฑลอิจิ๋ว*

ต่อจากนั้นโจโฉไปปราบเตียวสิ้ว* เตียวสิ้วยอมสวามิภักดิ์ โจโฉเอานางเจ๋าซือ*อาสะใภ้เตียวสิ้วมานอนด้วย เตียวสิ้วแค้นจึงทำตามอุบายของกาเซี่ยง*ตีโจโฉพ่ายยับเยิน โจโฉเสียเตียนอุย*องครักษ์ประจำตัวและโจงั่ง*บุตรคนโต โจโฉเกลี้ยกล่อมลิโป้กลับเป็นพวกตน ทั้งชักชวนเล่าปี่ ลิโป้และซุนเซ็ก*ไปปราบอ้วนสุด*ซึ่งตั้งตัวเป็นเจ้าสำเร็จ แล้วใช้อุบายทำให้เล่าปี่กับลิโป้แตกคอกัน ในที่สุดเล่าปี่หนีไปพึ่งโจโฉ โจโฉฆ่าลิโป้ตามคำของเล่าปี่แล้วตั้งให้เล่าปี่มีตำแหน่งในเมืองหลวง

ต่อมาโจโฉกำเริบจนพระเจ้าเหี้ยนเต้คับแค้นใจใช้โลหิตเขียนหนังสือ แจ้งให้ตังสิน*พี่ชายพระนางตังกุยหุย*มเหสีพระเจ้าเหี้ยนเต้ รวมสมัครพรรคพวกกำจัดโจโฉ เล่าปี่เข้าเป็นพวกตังสินแต่เมื่อถูกโจโฉพูดหยั่งเชิงก็กลัวรีบอาสาไปรักษาเมืองชีจิ๋ว โจโฉอนุญาตแต่คิดวางแผนกำจัด เล่าปี่รู้ทันซ้อนกลจนชิงเมืองชีจิ๋วได้ แล้วเข้าเป็นพวกอ้วนเสี้ยว*ยกทัพไปปราบโจโฉ อ้วนเสี้ยวกับโจโฉต่างเกลี้ยกล่อมเตียวสิ้วเป็นพวก เตียวสิ้วเชื่อกาเซี่ยงที่ปรึกษาเข้ากับโจโฉ โจโฉไม่ถือความแค้นเดิมที่กาเซี่ยงวางแผนฆ่าเตียนอุยและโจงั่งบุตรของตนที่ตายในศึกครั้งนั้น จึงได้กาเซี่ยงเป็นที่ปรึกษาคนสำคัญตลอดมา

เมื่อยีเอ๋ง*ทำหยาบหยามตน โจโฉส่งยีเอ๋งไปเกลี้ยกล่อมเล่าเปียว*จนในที่สุดยีเอ๋งถูกหองจอ*ฆ่าตาย ต่อมาตังสินกับเกียดเป๋ง*พยายามฆ่าโจโฉแต่ไม่สำเร็จ ถูกโจโฉจับฆ่าพร้อมกับพระนางตังกุยหุย โจโฉจับหนังสือที่พระเจ้าเหี้ยนเต้เขียนด้วยโลหิตได้จึงยกกองทัพไปปราบเล่าปี่ เล่าปี่หนีไปพึ่งอ้วนเสี้ยว กวนอู*จำยอมสวามิภักดิ์ต่อโจโฉ แต่ภายหลังกวนอูก็หักด่านหนีกลับไปหาเล่าปี่ โจโฉยอมปล่อยกวนอูไป เล่าปี่ร่วมมาในทัพอ้วนเสี้ยวที่ยกมารบโจโฉ

แต่ในที่สุดก็ใช้อุบายหนีอ้วนเสี้ยวไปอยู่เมืองยีหลำ* อ้วนเสี้ยวยกทัพมารบกับโจโฉที่กัวต๋อ*แต่พ่ายยับเยิน แล้วรวมพลมารบกับโจโฉใหม่ก็แพ้อีก เล่าปี่ยกทัพมารบกับโจโฉแต่กลับพ่ายต้องหนีไปพึ่งเล่าเปียวที่เมืองเกงจิ๋ว* โจโฉตามตีจนอ้วนเสี้ยวตาย

ต่อมาก็กำจัดลูกของอ้วนเสี้ยวได้หมดทุกคน รวมดินแดนภาคเหนือไว้ในอำนาจตนได้ทั้งหมด โจโฉให้โจหยิน*ไปครองเมืองห้วนเสีย*ชายแดนเมืองเกงจิ๋ว คนของโจหยินรู้ข่าวว่าเล่าปี่อยู่เมืองซินเอี๋ย*ในแดนเกงจิ๋วก็อาสายกทัพไปตี กลับถูกอุบายของชีซี*ที่ปรึกษาของเล่าปี่จนต้องแตกพ่ายกลับมา โจหยินยกไปรบเองกลับพ่ายเสียเมืองอ้วนเสียแก่เล่าปี่ โจโฉรู้เรื่องจึงให้เทียหยก*ใช้อุบายลวงเอาตัวชีซีไปอยู่กับตน แฮหัวตุ้น*อาสาไปจับตัวเล่าปี่ แต่กลับถูกขงเบ้ง*ที่ปรึกษาคนใหม่ของเล่าปี่ตีแตกพ่าย โจโฉยกทัพใหญ่มาตีเกงจิ๋ว ขงหยง*ค้านจึงถูกโจโฉฆ่าตาย ทางเมืองเกงจิ๋วเล่าเปียวตาย เล่าจ๋อง*บุตรคนเล็กได้ครองเกงจิ๋วแล้วยอมอ่อนน้อมต่อโจโฉ

ต่อมาโจโฉฆ่าเล่าจ๋องและตีทัพเล่าปี่ซึ่งหนีออกจากเมืองอ้วนเสียแตกกระจัดกระจาย เล่ากี๋*บุตรคนโตของเล่าเปียวรับเล่าปี่ไปอยู่ที่เมืองกังแฮ* โจโฉแจ้งให้ซุนกวน*ร่วมมือกับตนกำจัดเล่าปี่ เล่าปี่ส่งขงเบ้งไปพบโลซก*และซุนกวน เจรจาจนซุนกวนตั้งจิวยี่*เป็นแม่ทัพร่วมกับเล่าปี่รบโจโฉ จิวยี่ใช้ไฟเผาทัพเรือโจโฉวอดวาย โจโฉหนีไปทางตำบลฮัวหยง*ซึ่งขงเบ้งส่งกวนอูมาสกัด กวนอูคิดถึงบุญคุณเก่าจึงปล่อยโจโฉไป โจโฉตั้งจิวยี่เป็นเจ้าเมืองลำกุ๋น*เพื่อจะทำให้แตกกับเล่าปี่

ต่อมาโจโฉลวงม้าเท้ง*เจ้าเมืองเสเหลียง*มาฆ่าเพื่อไม่ให้เป็นภัยด้านหลังเมื่อตนจะไปรบซุนกวนและเล่าปี่อีก แล้วเตรียมการจะไปตีกังตั๋ง* ได้สะสมเสบียงไว้ที่เขากีสาน* ซุนกวนรู้ข่าวศึกแจ้งให้เล่าปี่ช่วย ขงเบ้งมีหนังสือแจ้งให้ม้าเฉียว*บุตรม้าเท้งยกทัพมาตีโจโฉแก้แค้นแทนบิดา โจโฉจึงไม่อาจยกทัพมาตีกังตั๋งได้และพ่ายม้าเฉียวจนต้องตัดหนวดหนี แต่ภายหลังใช้อุบายตีม้าเฉียวพ่ายกลับไป เล่าเจี้ยง*ข้าหลวงมณฑลเอ๊กจิ๋ว*(เสฉวน*) ส่งเตียวสง*มาเป็นทูตเจรจาขอเป็นมิตรกับโจโฉ แต่มีเหตุกระทบกระทั่งกันจนถูกโจโฉขับไล่ เตียวสงจึงไปชักนำเล่าปี่เข้าไปเสฉวนจนในที่สุดเล่าปี่ได้เอ๊กจิ๋ว โจโฉตั้งตัวเป็นวุ่ยก๋ง ซุนฮก*ค้าน โจโฉโกรธจนซุนฮกกลัวภัยกินยาฆ่าตัวตาย จากนั้นโจโฉยกทัพไปรบซุนกวนแต่ในที่สุดหย่าศึกกัน ม้าเฉียวกลับมาตีหัวเมืองของโจโฉแต่ถูกโจโฉตีแตกพ่ายจนลูกเมียตายหมด ต้องหนีไปพึ่งเตียวฬ่อ*เจ้าเมืองฮันต๋ง 2*

ต่อมาพระนางฮกเฮา*อัครมเหสีพระเจ้าเหี้ยนเต้คิดกำจัดโจโฉไม่สำเร็จ ถูกโจโฉประหาร แล้วโจโฉยกลูกสาวตนเป็นพระอัครมเหสีแทน จากนั้นไปตีเมืองฮันต๋งของเตียวฬ่อ*ได้และได้บังเต๊ก*เป็นทหารเอก ส่วนม้าเฉียวไปอยู่กับเล่าปี่ที่เอ๊กจิ๋วก่อนหน้านั้นแล้ว โจโฉจะตีเสฉวนของเล่าปี่ต่อ ขงเบ้งบอกให้เล่าปี่ยกเมืองกังแฮ* เตียงสา* และฮุยเอี๋ยง*ในมณฑลเกงจิ๋วให้ซุนกวนและขอให้ซุนกวนตีเมืองหับป๋า*ของโจโฉ เกิดเป็นศึกใหญ่แต่ในที่สุดหย่าศึกกัน โจโฉกลับเมืองหลวงตั้งตัวเป็นวุ่ยอ๋อง ซุนต่ำ*ขุนนางผู้ใหญ่ค้านจึงถูกโจโฉฆ่าตาย ต่อมาโจโฉได้ความคิดจากคำพูดของกาเซี่ยงจึงตั้งโจผี*เป็นเจ้าชีจู๊ (ทายาท) จากนั้นถูกโจจู๋*ผู้วิเศษหลอกล้อจนป่วย กวนลอ*ผู้วิเศษรักษาโจโฉหาย โจหอง*และเตียวคับ*ยกทัพไปตีเสฉวน แฮหัวเอี๋ยน*ทหารเอกถูกฮองตง*ฆ่าตาย โจโฉรู้ข่าวจึงยกทัพไปแก้แค้นแต่กลับเสียทีจูล่งแล้วพ่ายขงเบ้งเสียด่านเองเปงก๋วน* โจเจียง*บุตรคนที่ 3 มาช่วย โจโฉคิดถอยทัพ ให้รหัสขานยาม “ขาไก่” เอียวสิ้วรู้ความคิดของโจโฉจึงพูดออกไปก่อน โจโฉโกรธสั่งประหารเอียวสิ้ว เมื่อโจโฉล่าทัพกลับไปแล้ว เล่าปี่บุกตีต่อจนยึดเมืองฮันต๋งของโจโฉได้แล้วตั้งตัวเป็นเจ้า โจโฉทำตามข้อเสนอของสุมาอี้* ส่งบวนทง*เป็นทูตไปยุให้ซุนกวนตีชิงเกงจิ๋ว(คือเมืองลำกุ๋น) จากเล่าปี่ ซุนกวนใช้ลิบอง*ชิงเกงจิ๋วได้ กวนอูผู้รักษาเกงจิ๋วถูกจับตัดศีรษะส่งไปให้โจโฉ โจโฉถูกศีรษะกวนอูหลอนจนล้มป่วย ที่ปรึกษาเสนอให้หาตัวหมอฮัวโต๋*มารักษา หมอฮัวโต๋เสนอผ่าตัดศีรษะรักษาโรคปวดหัว โจโฉคิดว่าเป็นอุบายฆ่าตน จึงให้เอาหมอฮัวโต๋ไปจำคุกจนตาย ส่วนโจโฉโรคกำเริบตาย อายุได้ 66 ปี ก่อนตายสั่งให้ก่อกุฏิ (ฮวงซุ้ย) ฝังศพไว้ 72 แห่ง เพื่อไม่ให้คนรู้ว่าศพของตนฝังอยู่ที่ไหน ป้องกันคนขุดศพไปทำลาย

ถาวร สิกขโกศล , ถาวร สิกขโกศล 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)