TLD-003-1166

ฉันกี๋ (ชื่อตัวละคร)

เลียดก๊ก, พงศาวดาร  

ฉันกี๋ หรือ เตียนกี๋* (จีนกลางว่า เถียนจี้) เป็นตัวละครในเรื่องเลียดก๊ก เป็นขุนนางผู้ใหญ่ในเมืองเจ๋*

เมื่อเหกเต๊ก*ซึ่งเป็นซินแสหมอยาเดินทางไปรักษาคนป่วยที่เมืองเจ๋ได้อาศัยอยู่ที่บ้านของฉันกี๋ เหกเต๊กรู้เรื่องที่ซุนปิน*ถูกบังก๋วน*เพื่อนร่วมสาบานริษยายุยงให้เจ้าเมืองงุย*ทำร้าย ซุนปินจึงแกล้งเป็นบ้า เหกเต๊กเล่าเรื่องซุนปินให้ฉันกี๋ฟังแล้วขอให้ฉันกี๋ทูลอุยอ๋อง*ให้ช่วยชุบเลี้ยงซุนปินเพราะเสียดายความรู้ของซุนปิน ฉันกี๋ทูลอุยอ๋องเกี่ยวกับเรื่องของซุนปิน อุยอ๋องกับฉันกี๋ปรึกษาหาวิธีจนสามารถช่วยซุนปินออกมาจากเมืองงุยได้สำเร็จ ฉันกี๋พาซุนปินไปเฝ้าอุยอ๋อง อุยอ๋องให้นำตรางวนโซยแม่ทัพมาให้ซุนปิน ซุนปินไม่ยอมรับเพราะถือว่าตนเป็นคนมาใหม่ ยังไม่มีความชอบ อุยอ๋องจึงให้ทรัพย์สินต่างๆ แล้วสั่งฉันกี๋ให้ดูแลซุนปิน ฉันกี๋ก็พาซุนปินไปบ้าน ฉันกี๋นับถือเรียกซุนปินว่าอาจารย์

ต่อมาอุยอ๋องชวนฉันกี๋ขี่ม้ายิงเกาทัณฑ์พนัน ฉันกี๋แพ้จึงเล่าความให้ซุนปินฟัง ซุนปินไปดูที่ยิงเกาทัณฑ์แล้วบอกกลเม็ดที่จะใช้ตอนน้าวเกาทัณฑ์ ฉันกี๋ลองจนชำนาญจึงชวนอุยอ๋องพนันใหม่ ครั้งนี้อุยอ๋องแพ้จึงชมฉันกี๋ ฉันกี๋บอกว่าซุนปินช่วยบอกวิธีตนจึงสามารถเอาชนะได้ ภายหลังงุยอ๋อง*เกณฑ์ทหารสองหมื่นให้บังก๋วนนำทัพไปตีเมืองกำตั๋น* เมืองกำตั๋นจึงแจ้งข่าวทัพเมืองงุยไปยังเมืองเตียว* เมืองเตียวขอให้เมืองเจ๋ยกทัพมาช่วย อุยอ๋องเจ้าเมืองเจ๋ตั้งฉันกี๋เป็นแม่ทัพ ตั้งซุนปินเป็นกุนสูที่ปรึกษาราชการสงครามยกทัพไปช่วยเมืองกำตั๋น ระหว่างทางซุนปินออกอุบายให้นำทัพไปตีเมืองเสียงเหลงเพื่อให้ทัพของบังก๋วนถอนมาจากเมืองกำตั๋น ครั้นบังก๋วนรู้ว่าทัพเมืองเจ๋มาติดเมืองเสียงเหลง*จึงถอนทัพมา ซุนปินวางอุบายสามารถเอาชนะบังก๋วนได้ บังก๋วนนำทหารที่แตกทัพไปเฝ้างุยอ๋อง งุยอ๋องยกโทษให้ บังก๋วนจึงเร่งฝึกทหารต่อมา

ปีต่อมาบังก๋วนยกทัพไปตีเมืองหัน* ฝ่ายเมืองหันขอกองทัพจากเมืองเจ๋ให้มาช่วยป้องกันเมือง อุยอ๋องให้เตียนกี๋ (ฉันกี๋) เป็นแม่ทัพ เตียนเอ๋ง*เป็นปลัดทัพ ซุนปินเป็นที่ปรึกษายกไปช่วยเมืองหัน ซุนปินวางอุบายให้ยกทัพไปตีเมืองงุยโดยตรงเพื่อบีบให้บังก๋วนถอยทัพ ครั้นบังก๋วนยกทัพกลับมาซุนปินได้ออกอุบายให้บังก๋วนเข้าใจว่าทหารเมืองเจ๋หนีทัพ บังก๋วนเห็นว่าทหารเมืองเจ๋หนีทัพมากจึงเร่งนำทัพออกติดตาม ซุนปินจึงให้ซุ่มทหารเกาทัณฑ์ไว้ที่ช่องเขาเบเหลงซัว*แล้วให้ถากไม้ใหญ่เขียนหนังสือไว้พร้อมสั่งว่าหากข้าศึกมาอ่านให้จุดประทัดเร่งระดมยิงเกาทัณฑ์และให้ทหารที่ต้นทางปลายทางยกเข้ามาบรรจบกัน ฝ่ายบังก๋วนยกทัพตามมาถึงเวลาเย็นเห็นเขาเบเหลงซัวคิดถึงคำทำนายของอาจารย์ที่ห้ามดูหมิ่นและริษยาผู้อื่นก็นึกเสียใจ ครั้นจะไม่ตามข้าศึกไปก็เสียดาย ครั้นจะตามเข้าไปก็กลัวเสียที ต่อเมื่อทหารมาบอกว่าทัพเมืองเจ๋ล้มต้นไม้ทับทางไว้ บังก๋วนจึงเดินทางเข้าไป ครั้นถึงที่มีอักษรเขียนไว้บังก๋วนจึงจุดเทียนใหญ่เห็นข้อความว่าบังก๋วนจะตายใต้ต้นไม้นี้ บังก๋วนตกใจหน้ามืดทรุดนั่งลงไปร้องเสียงดังว่า ครั้งนี้ตนแพ้ความคิดซุนปินแล้ว คิดจะสั่งให้ถอนทัพแต่ไม่ทัน ทหารเมืองเจ๋ระดมยิงเกาทัณฑ์มาถูกทหารเมืองงุยล้มตายเป็นอันมาก บังก๋วนถูกเกาทัณฑ์ 6 เล่มเจ็บปวดสาหัสรู้ตัวว่าจะไม่รอดชีวิตจึงเอากระบี่เชือดคอตาย เมื่อบังก๋วนตายแล้วทัพเมืองงุยแตกพ่าย เตียนกี๋ เตียนเอ๋ง และซุนปินจึงยกทัพกลับเมืองเจ๋

ครั้นถึงเมืองเจ๋ อุยอ๋องปูนบำเหน็จรางวัลให้เตียนกี๋เป็นเสียงก๊ก (ขุนนางผู้ใหญ่ฝ่ายพลเรือน) ต่อมาอุยอ๋องไม่สนใจราชการซ้ำยังเชื่อถือขุนนางสอพลอ แต่งตั้งขุนนางชั่วเป็นผู้พิพากษา ราษฎรได้รับความเดือดร้อน เตียนกี๋จึงเข้าไปเตือนอุยอ๋องแต่อุยอ๋องไม่เชื่อฟัง เตียนกี๋วิตกมากจนล้มป่วยเสียชีวิต อุยอ๋องจึงให้จัดการศพเตียนกี๋และให้ฝังศพในตำแหน่งขุนนางผู้ใหญ่

นวรัตน์ ภักดีคำ 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)