TLD-003-1286

ไชยามพวาน (ชื่อตัวละคร)

รามเกียรติ์, บทละคร 3  

ไชยามพวาน หรือไชยาม*เป็นตัวละครในบทละครเรื่องรามเกียรติ์ เป็นเสนาวานรหนึ่งในสิบแปดมงกุฎ* ซึ่งเป็นกำลังสำคัญของทัพพระราม*ในการทำศึก

ในโคลงภาพรามเกียรติ์กล่าวว่าไชยามพวานคือพระอีสาน*เทวดาผู้ถือธงชัยของทัพพระอินทร์*เมื่อครั้งทำสงครามกับรณพักตร์*แบ่งภาคมาเกิด เมื่อจองถนนเสร็จแล้ว พระรามให้พิเภก*หาฤกษ์เพื่อยกทัพข้ามสมุทรไปกรุงลงกา* และให้สุครีพ*จัดหาผู้ถือธงชัยนำทัพ ไชยามพวานวานรเมืองขีดขิน*ทูลพระรามว่าตนได้พรจากพระอิศวร*ให้เป็นผู้อาสาพระนารายณ์*อวตารถือธงนำทัพ เมื่อออกรบจะได้รับชัยชนะ เพราะชื่อของตนเป็นชัยมงคลข่มนามเหล่ายักษ์ได้ พระรามให้หนุมาน*ไปนิมนต์ฤๅษีอมรเมศ*ซึ่งอยู่ที่เขาไกรลาส*มาสอบถาม พระฤๅษีทูลว่าไชยามพวานได้รับพรจากพระอิศวรจริง ทั้งยังเป็นผู้ฉลาดหลักแหลม กล้าหาญ และเชี่ยวชาญการรบ สมควรจะเป็นผู้ถือธงชัยนำทัพ พระรามจึงให้ไชยามพวานเป็นผู้ถือธงนำทัพตลอดการศึก

ครั้นเสร็จศึกกรุงลงกา พระรามให้ปรึกษาความชอบเหล่าทหาร ไชยามพวานได้เป็นมหาเสนาเมืองขีดขิน ต่อมาท้าวจักรวรรดิ*เจ้าเมืองมลิวัน*สหายของทศกัณฐ์*ยกทัพไปจับพิเภกขังไว้ แล้วให้ไพนาสุริย์วงศ์*โอรสทศกัณฐ์กับนางมณโฑ*ครองกรุงลงกาแทน พระรามให้พระพรต*และพระสัตรุด*ยกทัพไปปราบ ไชยามพวานได้เป็นผู้ถือธงชัยนำทัพในการทำศึกครั้งนี้ด้วย

กิตติชัย พินโน 

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)