โคลงนิราศ 

โคลงนิราศทวายเริ่มต้นด้วยบทยอพระเกียรติพระมหากษัตริย์ จากนั้นกล่าวถึงพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชเสด็จพระราชดำเนินโดยเรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ไปรบกับพม่าที่เมืองทวาย เริ่มออกเดินทางเมื่อวันแรมสี่ค่ำ เดือนอ้าย ปีชวด จุลศักราช 1153  เดินทางผ่านคลองบางกอก (คลองบางหลวง) ผ่านวัดต่างๆ เช่น วัดหงส์รัตนารามราชวรวิหาร วัดสังข์กระจายวรวิหาร ฯลฯ เข้าบางยี่เรือ  ผ่านบางขุนเทียน  บางบอน  บางกก  หัวกระบือ  แสมดำ  เข้าคลองมหาชัย แม่น้ำท่าจีน คลองสุนัข  แม่น้ำแม่กลอง  บางกุ้ง  บางบำหรุ  เข้าสู่เมืองราชบุรี  บ้านเจ็ดเสมียน  โพธาราม  ไปยังแม่น้ำแควน้อย  วังตะเคียน  จระเข้เผือก  โคลงนิราศทวายจบเรื่องเมื่อขึ้นฝั่งแล้วเดินเท้าต่อไป สอดคล้องกับพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 1 ฉบับพระยาทิพากรวงศ์ที่ว่าทัพของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชหยุดอยู่ที่ลำน้ำน้อย จังหวัดกาญจนบุรี

บันทึกการเดินทาง , บันทึกเหตุการณ์ 

อมรชัย คหกิจโกศล 

พิพิธสาลี, พระ. “โคลงนิราศทวาย.” ใน โคลงนิราศพระพิพิธสาลี, 13-57. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2542.

บันทึกการเดินทาง , บันทึกเหตุการณ์ , บรรยายสภาพแวดล้อม , พม่า , ทวาย , สงคราม 

โคลงนิราศทวายเป็นวรรณคดีบันทึกการเดินทาง ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง กรมศิลปากรสันนิษฐานว่าผู้ประพันธ์คือพระพิพิธสาลี กวีในสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โคลงนิราศทวาย แต่งด้วยร่ายดั้น 1 บท ต่อด้วยโคลงสี่ดั้น 6 บท จากนั้นดำเนินเรื่องด้วยโคลงสี่สุภาพ 208 บทกล่าวถึงการเดินทางไปรบกับพม่าที่เมืองทวายในสมัยรัชกาลที่ 1