รหัสข้อมูล
ชื่อเรื่องหลัก
ผู้แต่ง
เนื้อเรื่องย่อ
กวีเดินทางทางเรือพร้อมเหล่าขุนนาง ในขบวนมีทั้งเรือแจว เรือสำปั้น เรือเป็ด และเรือญวน ออกเดินทางจากปากคลองสานในเวลาค่ำ เมื่อไปถึงปากน้ำ สมุทรปราการ เรือติดเลน ต้องแวะพักที่วัดเกศเพชรพิไชย ครั้นถึงเวลา 7 นาฬิกา น้ำขึ้นจึงเดินทางต่อได้ ต่อมาเวลาประมาณ 15 นาฬิกาจึงเปลี่ยนขึ้นเรือสำปั้น แล้วให้เรือเล็กที่ตามมาส่งกลับกรุงเทพฯ การเดินทางในช่วงแรกพบอุปสรรคหลายครั้ง เช่น เรือชนเข้ากับรั้วดักปลาของชาวประมง มีศพลอยมาติดที่หางเสือเรือ หางเสือเรือหักจนเรือเกือบอับปาง ฯลฯ ทำให้พระยาพิพิธโภไคยสวริยเจ้ากรมพระคลังมหาสมบัติ ต้องนั่งเรือบดไปขอความช่วยเหลือจากพระยาสมุทรบุรานุรักษ์ เจ้าเมืองสมุทรปราการ ให้ลากเรือเข้าฝั่งเพื่อเปลี่ยนเรือ ต่อมาในวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 9 จึงเริ่มเดินทางอีกครั้ง เมื่อเดินทางผ่านสถานที่ใดกวีก็บรรยายหรือเล่านิทานของสถานที่นั้น เช่น เมื่อถึงแหลมหลวง จังหวัดเพชรบุรี กวีเล่านิทานเรื่องตาม่องล่าย กวีเดินทางต่อไปผ่านเขาตะเกียบ เกาะนมสาว และเขากะโหลก ที่ปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ผ่านอำเภอทับสะแก อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และผ่านเกาะเต่า เขาทะลุ จังหวัดชุมพร เกาะพงัน เกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี ตามลำดับ
ครั้นถึงวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 9 จึงเดินทางถึงปากน้ำเมืองนครศรีธรรมราชซึ่งตื้นเขิน ต้องลงเรือบดเข้าตัวเมือง กวีบรรยายสภาพความอุดมสมบูรณ์ของภูมิประเทศ ต้นไม้ สัตว์ป่า และเล่าเรื่องการเตรียมรับเสด็จ รวมทั้งสถานที่ต่างๆ ในเมืองนครศรีธรรมราช เช่น พระบรมธาตุเจดีย์ วัดท่าโพธิ์ ฯลฯ และการค้าขายที่ตลาดใหญ่ใกล้เตาสุรา จากนั้นเล่าถึงการรับเสด็จในคืนวันขึ้น 14 ค่ำ กวีบรรยายเหตุการณ์ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินชมพระบรมธาตุเจดีย์และสถานที่สำคัญในวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ครั้นถึงวันขึ้น 6 ค่ำพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงเสด็จทางชลมารคไปยังแหลมทราย จังหวัดสงขลาซึ่งเป็นที่ตั้งของพลับพลาที่ประทับ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานเลี้ยงขุนนางโดยให้นั่งโต๊ะซึ่งเป็นการรับอิทธิพลตะวันตก
ผู้เรียบเรียง
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. “นิราศนครศรีธรรมราช.” ใน ประชุมนิราศภาคใต้: นิราศนครศรีธรรมราช นิราศปักษ์ใต้ และนิราศแพรกไพร, 25-55. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, 2556.
คำสำคัญ
หมายเหตุ
สันนิษฐานว่าผู้แต่งชื่อ “แก้ว” รับราชการในกรมพระคลังสวน เนื้อความกล่าวถึงการตามเสด็จพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวไปยังเมืองนครศรีธรรมราชและสงขลา กวีออกเดินทางในวันพุธ แรม 13 ค่ำ เดือน 8 เอกศก และกลับมาถึงกรุงเทพฯ ในวันขึ้น 7 ค่ำ เดือน 10