รหัสข้อมูล
ชื่อเรื่องหลัก
ผู้แต่ง
คำประพันธ์
ฉันทลักษณ์
เนื้อเรื่องย่อ
ทุกุระลูกชายหัวหน้าเนสาทฝ่ายหนึ่งกับปาริกาลูกสาวหัวหน้าเนสาทอีกฝ่ายหนึ่งแต่งงานกัน แต่ทั้งสองต่างไม่ปรารถนาโลกียสุขจึงชวนกันออกบวช พระอินทร์รู้ว่าดาบสทั้งสองจะต้องเสียดวงตาตามผลกรรมในอดีตชาติ จึงบอกให้ดาบสทุกุระลูบท้องนางดาบสินีปาริกาเพื่อจะได้มีบุตรช่วยดูแล นางดาบสินีให้กำเนิดกุมารโพธิสัตว์ชื่อสุวรรณสาม วันหนึ่งดาบสทั้งสองไปหาผลไม้ เกิดฝนตกหนัก จึงไปหลบอยู่ใต้ต้นไม้ เหงื่อกับน้ำฝนปนกันหยดลงไปในจอมปลวก นาคซึ่งอยู่ในนั้นพ่นพิษถูกดวงตา ทำให้ทั้งสองตาบอด สุวรรณสามตามหาบิดามารดาแล้วก็พากลับอาศรม
ท้าวกบิลยักษ์เจ้าเมืองพาราณสีออกล่าสัตว์ เห็นสุวรรณสามมาตักน้ำที่แม่น้ำ คิดว่าไม่ใช่มนุษย์จึงแผลงศรใส่ สุวรรณสามขอให้ท้าวกบิลยักษ์ช่วยดูแลบิดามารดาแทนตนแล้วสุวรรณสามก็สลบไป เมื่อท้าวกบิลยักษ์พาดาบสไปหาสุวรรณสาม ดาบสก็อธิษฐานให้สุวรรณสามฟื้นขึ้น และดวงตาของดาบสก็มองเห็นเป็นปกติ สุวรรณสามขอให้ท้าวกบิลยักษ์ตั้งอยู่ในความกตัญญู รักษาศีลห้า และสร้างกุศลเพื่อจะได้ไปสู่สวรรค์
ท้ายเรื่องสุวรรณสามชาดกคำกลอนมีประชุมชาดก บอกการกลับชาติมาเกิด ได้แก่ ท้าวกบิลยักษ์คือพระอานนท์ พระอินทร์คือพระอนุรุธเถระ ทุกุระคือพระมหากัสสปเถระ ดาบสินีคือวัฒกาปิลานี (พระภัททกาปิลานีเถรี) เทพธิดาคือพระอุบลวรรณาเถรี และสุวรรณสามคือพระพุทธเจ้า
ผู้เรียบเรียง
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. สุวรรณสามชาดกคำกลอน. กรุงเทพฯ: บูรณะการพิมพ์, 2503. (พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพหลวงประเสริฐโทรการ (ชวน บุนยสถิตย์ ณ ฌาปนสถานกองทัพบก วัดโสมนัสวิหาร 2 ตุลาคม 2503)
คำสำคัญ
หมายเหตุ
ต้นฉบับเป็นหนังสือเก่าอยู่ที่หอสมุดแห่งชาติ ผู้ประพันธ์เริ่มต้นด้วยบทไหว้ครู จากนั้นเล่าความไปตามเค้าเรื่องของสุวรรณสามชาดกในนิบาตชาดก ดังคำประพันธ์ตอนหนึ่งที่ว่า “ลำดับกลอนเรียงความตามคาถา” เมื่อต้องการข้ามเนื้อหาบางตอนผู้ประพันธ์ก็กล่าวว่า “แถลงลัดข้อกลอนอักษรสาร”
นามานุกรม
