จินดามณีเล่ม 2 เริ่มต้นด้วยวสันตดิลกฉันท์รวม 12 บท นมัสการพระรัตนตรัยแล้วบรรยายสาระสังเขปของหนังสือเรียนซึ่งเริ่มด้วยอักขรวิธี และการแต่งคำประพันธ์ชนิดต่าง ๆ
ต่อจากนั้นจึงเริ่มบทเรียนขึ้นต้นตามการเรียนหนังสือไทยสมัยก่อนว่า “นโม พุทธาย สิทธํ” กล่าวถึง สระ พยัญชนะ แจกลูกไปทีละมาตรา รวมถึงอักษรควบกล้ำ ตั้งแต่ แม่ ก กา กก กง กด กน กบ กม และ เกอย (หนังสือเรียนสมัยนั้นรวมแม่เกอวไว้ในแม่เกอย) ระบุหลักการอ่านออกเสียงพยัญชนะประสมสระไว้อย่างละเอียดทั้งกลุ่มอักษรสูง อักษรกลาง และอักษรต่ำ รวมถึงการผันอักษร
เมื่อจบการแจกลูกผันอักษรแล้ว ผู้ประพันธ์ใช้กาพย์ยานีสรุปกฎเกณฑ์การผันอักษร การอ่านออกเสียงให้ถูกต้อง ลักษณะของคำเป็นคำตาย รวมถึงการทบทวนตัวสะกดในมาตราต่าง ๆ ต่อจากนั้นใช้กาพย์ฉบังบรรยายวิธีการใช้อักษรนำ และเครื่องหมายต่าง ๆ รวมถึงหลักการใช้ ส ษ ศ และไม้ม้วน ไม้มลาย ซึ่งอ้างไว้ชัดเจนว่าใช้ตามจินดามณีเล่ม 1
วงษาธิราชสนิท, กรมหลวง. “จินดามณีเล่ม 2.” ใน จินดามณี. กรุงเทพฯ : สำนักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, 2543.
นามานุกรม
