นิราสชาวนาเป็นกลอนนิราศสมัยรัชกาลที่ 5 ระบุชื่อผู้แต่งไว้ท้ายบทประพันธ์ว่า ชื่อนายชื่น มีบ้านพักอยู่แถบหนองจอก ริมถนนฝั่งใต้ใกล้ศาลเทพารักษ์นิราศเรื่องนี้พิมพ์เป็นหนังสือเล่มเล็กขนาด 60 หน้าโดยโรงพิมพ์ห้างสมุด พระนคร ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์
นิราสชาวนามีลักษณะเป็นบันทึกวิพากษ์วิจารณ์สังคมเชิงเสียดสี นิราศเรื่องนี้มีความแปลกที่ผู้เขียนจงใจนำบทไหว้ครูไปใส่ไว้ในตอนท้ายเรื่อง นอกจากจะมีบทไหว้พระมหากษัตริย์ ไหว้พระรัตนตรัย ไหว้บิดามารดา และไหว้ครูแล้ว ยังมีการระลึกถึงบุญคุณภรรยา ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ธาตุทั้ง 4 น้ำข้าว และกล้วยน้ำว้าด้วย
หนังสือนิราสชาวนานับว่าเป็นวรรณคดีบันทึกสังคมที่มีคุณค่าเรื่องหนึ่ง ช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจสังคมไทยในสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งเป็นช่วงการปฏิรูปบ้านเมืองได้ดียิ่งขึ้น
นามานุกรม
