รหัสข้อมูล
ชื่อเรื่องหลัก
ยุคสมัย
ผู้แต่ง
คำประพันธ์
เนื้อเรื่องย่อ
นิทานตันไตรยเป็นนิทานร้อยแก้วที่มีลักษณะเป็นนิทานซ้อนนิทาน มีต้นฉบับตกทอดมาตั้งแต่สมัยอยุธยา แต่ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง ตันไตรยเป็นชื่อหญิงสาวผู้เล่านิทานถวายพระราชา นิทานที่เล่ามี 3 เรื่อง ได้แก่
นนทุกปกรณัม เรื่องวัวนนทุกกับจันทราชสีห์เป็นมิตรกัน
ปักษีปกรณัม เรื่องนกเลือกนาย
ปิศาจปกรณัม เรื่องปิศาจแต่งงานกับมนุษย์
เนื้อเรื่องของนิทานตันไตรยได้มาจากนิทานอุทาหรณ์ภาษาสันสกฤตชื่อตันโตรปาขยานะซึ่งเป็นนิทานที่แพร่หลายในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีฉบับที่สืบเนื่องมาเป็นภาษาต่าง ๆ หลายสำนวน เช่น ฉบับภาษาทมิฬ ชวา ล้านนา ลาว และไทย ต้นฉบับเดิมในภาษาสันสฤตมีนิทาน 4 เรื่อง ได้แก่ นนทกปกรณัม (ไทยเรียกนนทุกปกรณัม) ปักษีปกรณัม ปิศาจปกรณัม และมัณฑูกปกรณัม (เรื่องฝูงกบกับงู) แต่ฉบับภาษาไทยมีนิทานเพียง 3 เรื่อง ต้นฉบับนิทานตันไตรยมีอยู่ในหอหลวงตั้งแต่รัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
ผู้เรียบเรียง
เอกสารอ้างอิง
นิทานอิหร่านราชธรรมเล่ม 1 . พระนคร : องค์การค้าของคุรุสภา, 2506.
ประชุมปกรณัมภาคที่ 1 - 5 . กรุงเทพฯ : ด่านสุทธาการพิมพ์, 2541. (ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พิมพ์พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ หม่อมเจ้าวินิตา รพีพัฒน์ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันพุธ ที่ 18 มีนาคม พุทธศักราช 2541)
คำสำคัญ
หมายเหตุ
ในรัชกาลที่ 3 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำเรื่องนนทุกปกรณัม และปิศาจปกรณัมมาเขียนเป็นภาพจิตรกรรมที่พระระเบียงรอบพระอุโบสถในวัดพระเชตุพนฯ
นามานุกรม
